ACM maakt weg vrij voor netbeheerders om alternatieve transportrechten aan te bieden

Bij alternatieve transportrechten heeft een verbruiker – tegen een lager verbruikerstarief – minder zekerheid over de beschikbaarheid van zijn transportcapaciteit; deze wordt afhankelijk van de op het moment aanwezige beschikbare capaciteit.

Daluren
Een voorbeeld hiervan zijn contracten waarbij de netbeheerder en de afnemer van tevoren afspreken dat een aansluiting niet de hele dag door gebruikt kan worden, maar dat de maximale transportcapaciteit alleen tijdens daluren beschikbaar is. Daarnaast wil de ACM netbeheerders de mogelijkheid geven om het gecontracteerde transportvermogen van aangeslotenen op het midden- en hoogspanningsnet te beperken als deze langere tijd niet wordt gebruikt.

Consultatie
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) startte afgelopen oktober een consultatie over alternatieve transportrechten en ‘use it or lose it’ (UIOLI)-contracten; in het Nederlands ook wel gebruik-op-tijd-of-raak-het-kwijt (GOTORK)-contracten genoemd. In totaal hebben 38 partijen gereageerd op de consultatie. Tijdens de consultatie hebben verschillende partijen bedenkingen geuit bij UIOLI. Meerdere afnemers stellen vragen bij de toegevoegde waarde van UIOLI, signaleren de nadelige effecten voor partijen waarvan de capaciteit wordt beperkt en betwijfelen of het mogelijk is om het objectief toe te passen.

De consultatiereacties hebben de ACM naar eigen zeggen gesterkt in het standpunt dat alternatieve transportrechten een waardevolle toevoeging kunnen zijn aan de bestaande kaders om het stroomnet efficiënter te gebruiken en capaciteitsproblemen te beperken. Daarbij benadrukt de ACM dat alternatieve transportrechten geen vervanging moeten zijn van vaste transportrechten met congestiemanagement. Netbeheerders zullen ook na invoering van alternatieve transportrechten verplicht blijven om congestiemanagement uit te voeren. De ACM stelt de zorgen die respondenten hebben geuit over de juiste toepassing van congestiemanagement ter harte te nemen en toezicht te blijven houden.

In de nieuwe notitie heeft de ACM om die reden ook haar voorlopige uitgangspunten voor de toepassing van alternatieve transportrechten en UIOLI gepresenteerd. Deze uitgangspunten zijn volgens de toezichthouder nadrukkelijk niet de definitieve standpunten. De ACM stelt graag met marktpartijen in overleg te blijven, zowel in de reguliere zienswijze-procedure als daarbuiten.

2 codewijzigingsvoorstellen
Sinds de start van de consultatie heeft de ACM 2 codewijzigingsvoorstellen in behandeling genomen die gelieerd zijn aan de consultatie. De ontwerpcodebesluiten zullen zoals gebruikelijk ter consultatie worden gepubliceerd, hiermee is ook na de consultatie nog inspraak mogelijk.

Het eerste codewijzigingsvoorstel heeft als doel een flexibel recht op transport van elektriciteit – een specifieke vorm van een alternatief transportrecht – mogelijk te maken via een non-firm aansluit- en transportovereenkomst. Het gaat hierbij specifiek om het mogelijk maken van een per dag door de netbeheerder vastgesteld variabel transportrecht in – dreigende – congestiegebieden. De aanleiding voor dit codewijzigingsvoorstel is de wens om in deze gebieden de aansluiting van batterijen te faciliteren. Netbeheer Nederland stelt daarbij een verlaagd transporttarief voor. De ACM verwacht in het vierde kwartaal van dit kalenderjaar een codebesluit te nemen om non-firm aansluit- en transportovereenkomsten mogelijk te maken.

Het tweede codewijzigingsvoorstel is gericht op het mogelijk maken van UIOLI-contracten. Dit betekent het verlagen van ongebruikt gecontracteerd transportvermogen van aangesloten klanten om zo de schaarse capaciteit sneller beschikbaar te maken voor andere partijen. De ACM streeft ernaar om in augustus een ontwerpbesluit te publiceren.

Toestaan in tussentijd
Tot de ACM later dit jaar het ontwerpbesluit over GOTORK en het codebesluit over variabel recht op transport publiceert, zal de toezichthouder in de tussentijd contracten met alternatieve transportrechten en GOTORK toestaan indien hier vooraf overleg over heeft plaatsgevonden.

Het uitgangspunt is dat alternatieve transportrechten voorlopig alleen in gebieden met – dreigende – congestie aangeboden kunnen worden en dat het gaat om een afspraak op vrijwillige basis. Ook voor het beperken van gecontracteerd transportvermogen geldt dat dit alleen kan als het gaat om netcapaciteit die onnodig gereserveerd is in een gebied met een – dreigend – tekort aan transportcapaciteit. Het is hierbij aan de aangeslotene om aan te tonen dat de capaciteit echt noodzakelijk is en dat deze binnen een redelijke termijn wél benut zal worden. De ACM vindt een termijn van 2 jaar hiervoor in principe redelijk. Voor alternatieve transportrechten en GOTORK geldt verder dat het belangrijk is dat de netveiligheid goed geborgd blijft.

First come, first serve
Afgelopen maart heeft de ACM verder aangekondigd om het voor netbeheerders mogelijk te maken om bij nettoegang af te wijken van ‘first come, first serve’ door voorrang te geven aan projecten met een maatschappelijke functie zoals woningbouw, veiligheid, gezondheidszorg of scholen, en aan projecten die congestieproblemen oplossen of beperken.

De ACM verwacht hier deze zomer een ontwerpcodewijzigingsvoorstel voor te publiceren.