Het Dilemma | Stoppen met de energieregio’s – verstandig of onverstandig?

De Tweede Kamer stemde 14 februari voor het stopzetten van de energieregio’s in 2030. Zag jij dit aankomen als voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie?
‘Ik was verbaasd. De motie van Silvio Erkens van de VVD kwam uit het niets. Het is ook geen goed idee. Dat die motie werd aangenomen, is dan ook slecht nieuws. De Energieregio’s doen uitstekend werk. En waarom zou je oude schoenen weggooien als je nog geen nieuwe hebt.’

De reden die werd aangegeven was dat het duidelijk is dat de energieregio’s hun doelen gaan halen.
‘Het doel dat werd vastgelegd is 35 terawattuur aan zon en wind op land in 2030. Dat gaan we halen. Ik ga daarbij af op de cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat nu inschat dat we eind dit decennium op 37 tot 45 terawattuur zitten.’

Een ander cijfer dat rondgaat is 55 terawattuur…
‘Dat is een optelsom van het bod van de 30 energieregio’s. Dat werd omarmd door velen. Het zou mooi zijn om dat in 2030 of snel daarna waar te maken. Met het oog op een snelle groei van elektrificatie kunnen we die groene stroom goed gebruiken. Er is wel afgesproken om zoveel mogelijk te realiseren maar het is geen even harde afspraak.’

Erkens voert nog 2 argumenten aan. De energieregio’s zijn een onwenselijke extra bestuurslaag en hun activiteiten leiden tot een inconsistent energiebeleid.
‘Dat las ik ook. Wat betreft die extra bestuurslaag: daar is geen sprake van, het is een samenwerking. Alle besluitvorming verloopt gewoon via gemeentes, provincies, waterschappen en het Rijk. Het is dus geen bestuurslaag, wat ook de reactie van de Verenging van Nederlandse Gemeenten (VNG) was. En ik weet niet wat hij bedoelt met die opmerking over inconsistent energiebeleid.’

Hoe goed doen de Nederlandse energieregio’s het?
‘Heel goed. Er is ontzettend veel werk verzet. Er zijn heel wat plannen uitgewerkt en in gang gezet. Het Nationaal Programma Regionale Energie Strategie (NPRES) zat ook niet stil, reikte bijvoorbeeld veel informatie en tools aan, organiseerde vele bijeenkomsten. Dat klinkt allemaal niet heel sexy en wereldschokkend, je hoort er weinig over in de media, maar het leidt dus wel tot het behalen van de doelstellingen en dat is een mooie prestatie.’

Waarom dan jouw verzet tegen het opheffen van de energieregio’s?
‘Ik ben voor een discussie over de toekomst van deze samenwerkingsverbanden. Het centraal stellen van nog meer terawatturen aan groene stroom moet daarbij niet de inzet zijn. Die zou in het teken moeten staan van een nieuwe fase in de energietransitie. We gaan naar een duurzaam, decentraal energiesysteem in 2050. Dat vergt een combinatie van opwek, opslag en slim verbruik, en van elektriciteit, warmte, groen gas en waterstof.’

De energieregio’s kunnen daar een belangrijke rol in spelen?
‘Exact. We hebben heel veel landelijke programma’s in Nederland: het Nationaal Plan Energiesysteem, het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie, de Nationale Agenda Laadinfrastructuur, het Landelijk Actieplan Netcongestie. Die moeten allemaal bijeen worden gebracht in een regionale uitrol. We hebben al organisaties die die uitdaging kunnen oppakken. Waarom zou je de energieregio’s dan nu de nek omdraaien.’

Ze hebben echter geen toekomst. Naast de VVD stemden ook de SP, het CDA, BBB, JA21, FVD en de PVV voor de motie.
‘Het aannemen van die motie is nog niet het einde. Het is aan minister Hermans, die al enige gereserveerdheid toonde over dit initiatief, om daar iets mee te doen. Als ik haar was, zou ik zeggen dat dit inderdaad het juiste moment is om eens goed te discussiëren over de toekomst van de energieregio’s, dat het gezien hun waardevolle werk, doortastende aanpak en successen goed is om het te hebben over hun rol in het vervolg van onze energietransitie. Het is dus tijd voor vernieuwing, daarin heeft Erkens gelijk, maar met behoud van het goede.’