Energieregio’s: versnelling nodig om klimaatdoelen te halen, zon op land blijft nodig

Het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NPRES) helpt de enerieregio’s bij het opstellen en realiseren van hun Regionale Energiestrategieën (RES’en) en heeft zijn halfjaarlijkse ‘foto’ gepresenteerd die de stand van zaken laat zien.

Voorkeursvolgorde
NPRES constateert dat om in 2030 tenminste 35 terawattuur duurzame stroom op te wekken nog meer wind- en zonne-energieprojecten nodig zijn. Volharding en creativiteit zijn daarbij volgens de organisatie nodig, omdat er steeds minder plekken voor wind en zon op land beschikbaar zijn.

Het volle stroomnet, de strijd om de ruimte en de nieuwe op handen zijnde landelijke milieunormen voor windmolens bezorgen de energieregio’s uitdagingen. Om concrete wind- en zonne-energieprojecten te realiseren en het eerdere bod van 55 terawattuur te halen, is versnellen noodzaak. De aangescherpte voorkeursvolgorde voor zonnepanelen en de aangescherpte nieuwe milieunormen voor windenergie vertragen of bemoeilijken het realiseren van het RES-bod in veel regio’s. ‘Bestuurders en ambtenaren zetten zich in om de afspraken na te komen, maar de randvoorwaarden maken het moeilijk en soms onmogelijk’, constateert NPRES. ‘Er zijn minder mogelijkheden voor zon op land en minder geschikte locaties voor windenergie.’

Commitment
De afgelopen jaren bleek volgens NPRES dat een gezamenlijk nationaal doel met ruimte voor eigen afweging zorgt voor meer eigenaarschap en commitment: ‘Om de energie en samenwerking in de regio’s vast te houden is een gezamenlijk beeld nodig over de rol van de regio's in het energiesysteem na 2030. Hierbij helpen de interbestuurlijke afspraken over het Nationaal Plan Energiesysteem die in de maak zijn. Daarnaast is structurele financiering nodig om kennis en expertise goed te organiseren.’

Om bij te kunnen sturen in de transitie is in de ogen van NPRES ook meerjarig praktijkgericht onderzoek nodig. Dat onderzoek moet zich richten op de langetermijneffecten van bijvoorbeeld wind- en zonne-energie op biodiversiteit, natuur, gezondheid en leefbaarheid, maar ook op het optimaliseren van energie-opwek door innovatie. Tot slot constateert NPRES dat om tot uitvoering van RES’en te komen initiatiefnemers ruimte in wetten, beleid, financiering en werkwijzen zoeken. ‘Nieuwe kaders en spelregels zijn nodig, bijvoorbeeld om  energiegemeenschappen mogelijk te maken. Zo streven gemeenten en provincies naar 50 procent lokaal eigendom van nieuwe windturbines of zonprojecten, maar loopt de borging van dit streven in beleid achter.’