Holland Solar over vol stroomnet: ‘Windmolens en zonnepanelen zijn niet het probleem’

De 3 organisaties hebben gezamenlijk een position paper opgesteld als bijdrage aan het rondetafelgesprek Elektriciteitsnet over het steeds vollere Nederlandse stroomnet dat deze week plaatsvindt in de Tweede Kamer. Ze stellen nadrukkelijk dat hun zienswijze een aanvulling is op het voorstel van het Actieteam Netcapaciteit dat afgelopen week het stimuleringsprogramma ‘Snel het net op’ presenteerde.

Stroomnet voldoet niet
‘Het elektriciteitsnet is de afgelopen decennia onvoldoende uitgebouwd en daardoor niet klaar voor de toekomst waarin we én veel meer elektriciteit zullen afnemen én deze elektriciteit duurzaam gaan opwekken’, schrijven de 3 brancheorganisaties. ‘Zon en wind zijn niet zozeer het probleem. Het zijn juist energiebronnen die vaak decentraal, dicht bij de vraag energie kunnen opwekken. Het vraagt wel om een nieuwe, ánders ingerichte infrastructuur. Installaties met zon en wind kunnen flink bijdragen aan het oplossen van acute netcongestie, door invoedingspieken te voorkomen. De prikkels daartoe ontbreken nu echter.’

Belangrijke rol overheid
Het vertraagd aansluiten van windmolens en zonnepanelen betekent volgens hen dat het realiseren van de klimaatdoelen uit zicht raakt. De 3 organisaties stellen dat de overheid een belangrijke rol kan spelen bij het oplossen van de huidige problematiek. Enerzijds door netbeheerders juist aan te sturen en anderzijds door marktpartijen in staat te stellen hun bijdrage te leveren en het stroomnet te ontlasten.

Uitbreiding en verzwaring
Allereerst moet het stroomnet volgens Energie-Nederland, Holland Solar en NWEA snel en fors uitgebouwd worden. ‘Voor een toekomst met veel meer elektriciteitsvraag voor elektrisch vervoer, warmtepompen voor huizen, productie van groene waterstof en elektrificatie van de industrie. En voor de daaraan gekoppelde duurzame opwek. De wettelijk voorgeschreven investeringsplannen van de netbeheerders moeten daarvoor de noodzakelijke investeringen tonen; niet alleen de investeringen die volgens henzelf uitvoerbaar zijn. Laat netbeheerders tonen welke benodigde investeringen zij niet op tijd denken te kunnen realiseren, waarom niet en wat ervoor nodig is om dit toch zo snel mogelijk te doen. Laat netbeheerders bij de ACM een bindend actieplan vaststellen op basis van de daadwerkelijke vraag. Handhaaf de aansluitplicht voor netbeheerders en laat toe dat de realisatie van de aansluiting soms langer duurt.’

Betere benutting
Het tweede deel van de oplossing schuilt volgens Energie-Nederland, Holland Solar en NWEA in het beter benutten van het huidige stroomnet. Als het stroomnet ‘vol’ is, betekent dat namelijk vaak dat maar enkele momenten per jaar de maximumcapaciteit daadwerkelijk gebruikt wordt; bijvoorbeeld op een zeer zon- en windrijke dag in juni.

‘Indien de netuitbreiding niet (voldoende snel) mogelijk is dan wel zeer duur, dan dienen netbeheerders te bekijken of congestiemanagement toegepast kan worden’, schrijven ze. ‘Dit kan gaan om het aftoppen van een piek in elektriciteitsproductie, om vraagsturing of om opslag. De netbeheerder draagt hiervan de kosten, omdat zij het beste kunnen inschatten wat de beste / meest efficiënte oplossing is. Hierdoor blijven de maatschappelijke kosten het laagst. Netbeheerders zijn al verplicht om congestiemanagement toe te passen op basis van bestaande regelgeving, maar doen dit nog zeer beperkt. Naar onze overtuiging wordt te snel verwezen naar dat het “net vol is en geen congestiemanagement mogelijk”. Borg dat de Energiewet een bepaling opneemt dat netbeheerders ‘verzwaren tenzij’ / congestiemanagement toepassen alvorens ‘nee’ te verkopen.

Mogelijkheden cable pooling verruimen
Verder willen de 3 organisaties dat de mogelijkheden voor cablepooling verruimd worden. ‘Het huidige juridische kader laat cablepooling niet toe als 2 objecten behoren bij verschillende juridische entiteiten. Deze barrière moet weggenomen worden.’

‘Tot slot moeten de nettarieven stimulerend gemaakt worden voor betere benutting’, besluiten ze. ‘Met bijvoorbeeld batterijopslag kunnen pieken in zon- of windstroom opgeslagen worden en zo het net ontlasten. Ook de industrie kan vaak met gemak deze pieken lokaal absorberen. De huidige nettarieven bestraffen echter het afnemen van productiepieken, door na een eenmalige piekafname het tarief voor de rest van het jaar heel hoog te stellen. De nettarieven dienen aangepast te worden.’