‘Europa moet miljarden extra investeren in vol stroomnet’

Het marktonderzoeksbureau heeft een analyse gepubliceerd waarin staat dat onvoldoende investeringen in het Europese stroomnet de voortgang richting elektrificatie vertragen. Het rapport ‘The State of European Power Grids: A Meta-Analysis’ roept op tot snelle uitbreiding van het net om oplopende wachtrijen, toenemende congestie en beperkte grensoverschrijdende capaciteit aan te pakken. Voor het behalen van ‘Net Zero’, 0 CO2-uitstoot, tegen 2050 is een verdrievoudiging van wind- en zonne-energiecapaciteit nodig en een groei van meer dan 70 procent in de elektriciteitsvraag.

Miljarden congestiekosten

De bevindingen komen terwijl het Grid Action Plan van de Europese Unie wordt uitgerold. Dit plan onderstreept de noodzaak van betere coördinatie tussen regionale en hoogspanningsnetbeheerders, meer inzicht in de benodigde apparatuur en efficiënter netgebruik. Volgens het rapport bedroegen de congestiekosten in Europa vorig jaar 8,9 miljard euro. Dit komt overeen met ongeveer 13 procent van de jaarlijkse investeringen in het stroomnet.

Bovendien werd 72 terawattuur aan voornamelijk hernieuwbare opwekking beperkt door knelpunten op het stroomnet. Dit komt ongeveer overeen met het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van Oostenrijk. De netmodellering van Aurora voor Groot-Brittannië, Spanje en Italië toont aan dat deze beperking tegen 2030 zal verdubbelen.

800 gigawatt wachtlijst
Aurora concludeert dat de meeste processen voor het beheren van wachtrijen voor netaansluitingen niet meer voldoen. Meer dan 800 gigawatt aan wind- en zonne-energieprojecten en 550 gigawatt aan batterijprojecten wachten momenteel op een netaansluiting in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, Spanje en Nederland.

Dat is veel meer dan de huidige capaciteit. Ondertussen overstijgen aanvragen van grote elektriciteitsafnemers in deze landen al de piekvraag van 2024.

15 tot 44 procent tekort
De investeringen in het stroomnet zijn de afgelopen 5 jaar met 47 procent gestegen tot ongeveer 70 miljard euro per jaar. Toch blijven ze 15 tot 44 procent per jaar te kort schieten om de Net Zero-doelen te halen. Geplande investeringen door netbeheerders blijven onder het vereiste niveau, vooral als gekeken wordt naar de periode na 2030.

Tegen 2040 zijn de toezeggingen voor investeringen in distributienetten meer dan 66 procent te laag, terwijl geplande investeringen in transmissienetten 29 procent achterlopen. Dit benadrukt de urgente noodzaak van langetermijnplanning. Tegen 2050 moet Europa 576.000 kilometer transmissielijnen, 7,8 miljoen kilometer distributielijnen en meer dan 5 miljoen transformatorstations aanleggen. Dit betekent effectief het herbouwen van het volledige stroomnet binnen 1 generatie.

Europees Grid Package
Frederik Beelitz, hoofd Advisory Central Europe bij Aurora Energy Research, benadrukt het belang van netuitbreiding. ‘De netmodellering van Aurora laat zien dat Europese stroomnetten aanzienlijk meer investeringen in uitbreiding en slimmer gebruik nodig hebben om Net Zero-doelen te halen’, aldus Beelitz. Het aankomende European Grids Package van de Europese Commissie biedt volgens hem een belangrijke kans om stroomnetten te integreren in het Europese klimaatbeleid op een manier die voorheen niet is gedaan.

‘Doelen voor hernieuwbare energie kunnen niet worden gehaald zonder een gezamenlijke politieke en regelgevende focus op de transportinfrastructuur die nodig is om hernieuwbare energie bij eindgebruikers te krijgen’, besluit hij. Eerder waarschuwde ook klimaatdenktank Ember al dat de uitrol van zonnepanelen in gevaar komt door de status van het Europese stroomnet.