Deadline verplichting zonnepanelen Vlaanderen definitief uitgesteld naar april 2026

De keuze volgt op een advies van de Raad van State en biedt bedrijven en organisaties meer tijd om aan de verplichting te voldoen. De Vlaamse regering heeft het besluit afgelopen weekeinde genomen.

Juridische aanpassingen
De aanpassing werd tijdens de ministerraad goedgekeurd op voorstel van viceminister-president Melissa Depraetere. Door een kritisch advies van de Raad van State moest de Vlaamse regering haar plannen herzien. De oorspronkelijk voorgestelde uitstelregelingen, die bedrijven de mogelijkheid boden om onder voorwaarden uitstel te krijgen, hadden namelijk geen afdoende wettelijke basis waardoor verschillende artikelen uit het ontwerpbesluit moesten worden geschrapt.

‘De initiële nalevingstermijn laat niet toe om vóór die datum zowel een decreet als de bijbehorende uitvoeringsbesluiten goedgekeurd en in werking te laten treden’, schrijft minister Depraetere in het besluit. Dit zou tot rechtsonzekerheid leiden voor eigenaren, erfpachters en opstalhouders die aan de verplichting moeten voldoen. Om die reden kiest de regering nu voor een algeheel uitstel van de verplichting. De verplichting is sinds november 2022 definitief vastgelegd. 

Praktische uitdagingen
De verplichting voor zonnepanelen geldt voor gebouwen waar de elektriciteitsafname hoger is dan 1.000 megawattuur per jaar, en voor overheidsgebouwen met een afname vanaf 250 megawattuur. Na 2026 wordt de regeling ook uitgebreid naar afnamepunten vanaf 100 megawattuur per jaar, zoals oorspronkelijk vastgelegd in het beleid.

Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) schatte oorspronkelijk dat ongeveer 3.000 aansluitingen onder deze regeling vallen. Afgelopen maart meldde minister Depraetere dat er 43 aanvragen voor uitstel waren ingediend door bedrijven en organisaties die een contract hadden gesloten voor de installatie van zonnepanelen. Zij meldde daarbij ook dat de verplichting niet voor 3.000 maar voor 2.500 aansluitingen zou gelden.

Meer flexibiliteit
Sectororganisaties zoals Voka en Agoria hebben eerder al gepleit voor meer flexibiliteit en pragmatisme rond de in hun ogen hoge boetes die verbonden zijn aan het niet-naleven van de verplichting. Hun oproep heeft duidelijk weerklank gevonden in de recente wijzigingen. Door de verschuiving naar 1 april 2026 wil de Vlaamse regering binnen de bestaande wettelijke kaders een oplossing bieden die het mogelijk maakt de beleidsintenties alsnog uit te voeren. De nieuwe deadline geldt ook voor afnamepunten die in 2022 voor het eerst over de afnamedrempel gingen, zodat er een logische gelijkschakeling plaatsvindt.

De regering had eerder dus al versoepelingen aangekondigd, zoals meer keuzevrijheid voor de locatie van zonnepanelen en de mogelijkheid om alternatieven zoals warmtepompen te gebruiken. Naast zonnepanelen op daken mogen nu ook zonthermische installaties en geconcentreerde zonnewarmte-installaties (csp) worden ingezet. Bovendien is er meer aandacht voor de mogelijkheid om warmtepompen in te zetten, waarbij zowel het hernieuwbare-energiegedeelte als het gedeelte uit restwarmte mee in rekening worden gebracht.

Toekomstvisie
Minister Depraetere benadrukt dat het uitstel geen afbreuk doet aan het ambitieniveau van de pv-verplichting. De verschuiving geeft volgens haar ook de mogelijkheid om parallel een wettelijk traject op te starten dat op termijn wel een rechtsgrond biedt voor bijkomende uitstelregelingen.

Ze houdt vast aan het belang van de zonnepanelenplicht, die ertoe moet bijdragen dat Vlaanderen zijn doelstellingen voor hernieuwbare energie kan halen. De verplichting past in een bredere Europese context waarin steeds meer landen onder druk van de Europese Unie overgaan tot het verplichten van zonnepanelen voor bepaalde categorieën gebouwen en verbruikers.