Wanneer maakt bipv potentie waar? ‘Kleine bedrijven trekken kar, internationale regels noodzaak’

In het Photovoltaic Power Systems Programme (PVPS) van het International Energy Agency (IEA) werken 32 landen samen aan het versterken van zonne-energie als de hoeksteen van het duurzame-energiesysteem van de toekomst. De pijlers van dit programma zijn gebaseerd op diverse onderzoeksvelden. Nederland kent verschillende officiële afgevaardigden voor deze zogenaamde taken. Wat doen zij en wat levert hun werk op? De redactie van Solar Magazine vraagt het hen in een serie artikelen. Na Task 1, 12, 13, 16, 17 en 18 nu Zeger Vroon – lector Sustainable Energy aan Zuyd Hogeschool en senior scientist bij TNO-Brightlands Materials Center. Hij vertegenwoordigt Nederland samen met Simona Villa van TNO Solliance in Task 15 – Enabling Framework for the Development of BIPV.

Taak 15 werd al in 2016 gestart.
‘Zweden en Nederland namen het initiatief. Ik was daar vanuit Zuyd Hogeschool, samen met onderzoeksinstituut Neber, bij betrokken. Het doel was en is het versnellen van de opschaling van building integrated photovoltaics, oftewel bipv,  zowel nationaal als internationaal.’

Bipv stond destijds nog in de kinderschoenen.
‘Maar velen zagen het grote potentieel. Ruimte is beperkt in Nederland. Er zijn heel veel zonnepanelen nodig voor een groen energiesysteem, maar het land volleggen met zonnepanelen heeft niet de voorkeur. We hebben dat ook nodig voor andere activiteiten en zonneparken zijn niet echt populair. Je wilt zonnestroom bovendien opwekken waar die hoofdzakelijk wordt gebruikt – in de gebouwde omgeving – en wel maximaal. Bipv is vanuit dat oogpunt een zeer waardevolle aanvulling op traditionele zonnepanelen op het dak. Dat wordt in heel veel landen gezien.’

Taak 15 heeft er 2 periodes op zitten, waar houden jullie je mee bezig?
‘De eerste werd geleid door ons, de tweede door het Fraunhofer instituut uit Freiburg. We richtten ons onder andere op de transitie naar een gedegen businessmodel voor bipv, het opzetten van een internationaal framework aangaande technische specificaties en toepassingen, milieuaspecten, demonstraties, richtlijnen, digitalisatie…’

Ondertussen ontwikkelde de markt zich door.
‘Toen wij met ons werk begonnen, waren daar heel wat grote industriële partijen bij betrokken, onder andere HAN Energy, Tata en Tesla. Dit leidde echter niet direct tot de doorbraak van bipv. Er lagen geen stapels geld op de plank voor investeringen in de ontwikkeling en uitrol van bipv. Toch zijn we inmiddels in de fase van opschaling beland. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het Groeifondsproject van het consortium SolarNL en ook buiten onze landsgrenzen ontstaat er tractie. De markt is sinds onze start met een factor 10 gegroeid, en juist bipv biedt grote kansen voor de wederopbouw van een Europese pv-industrie.’

Het zijn nu met name de kleinere bedrijven die deze ontwikkeling voorstuwen?
‘Daar zijn vele voorbeelden van, ook in Nederland. Neem Kameleon Solar met zijn gekleurde en op maat gemaakte zonnepanelen, Solarix met zijn zonnegevels en Solarge met zijn lichtgewicht producten. Het zijn nu met name dit type jonge innovatieve bedrijven die de kar trekken bij Task 15 en daaraan bijdragen. Die komen veelal voort uit kennisinstituten.’

De bouwsector zal mee moeten bewegen om een succes te maken van bipv.
‘Bipv vertegenwoordigt een groeiende marktkans voor de duurzame energie- en bouwsector. Uit een recent onderzoek van “Grand View Research” blijkt dat de mondiale omvang van de markt voor gebouw-geïntegreerde fotovoltaïsche zonne-energie in 2022 op 19,82 miljard Amerikaanse dollar werd geschat en dat er tussen 2023 en 2030 naar verwachting een samengestelde jaarlijkse groei (CAGR) van 21,0 procent zal plaatsvinden.’

Bipv is nog geenszins mainstream.
‘Grootschalige introductie in de bouw vergt het weghalen van barrières op het gebied van regulering en juridische rompslomp. Dat betekent bijvoorbeeld dat er afspraken moeten worden gemaakt wat betreft brandveiligheid. Bij bipv hebben we het niet over een zonnepaneel maar een bouwproduct, dat maakt het tot een complexe zaak. In het verlengde daarvan is standaardisatie nodig wat betreft producten en hun toepassingen. Bovendien moet iedereen natuurlijk weten waar we het over hebben – kennisdisseminatie is cruciaal voor opschaling.’

Wat hebben jullie bereikt?
‘Het grootste succes is dat bipv in de bouwmarkt inmiddels gezien wordt als een serieus product. In de afgelopen periode van Taak 15 zijn bipv-producten in het Bouwinformatiemodel (BIM) terecht- gekomen. Zo kunnen architecten en constructiebedrijven daar makkelijk informatie over halen. Een bipv-product moet zowel aan de bouw- als pv-eisen voldoen. Wij hebben veel acties ondernomen om de voorwaarden van de producten te verbeteren, bijvoorbeeld op het gebied van brandwerendheid.’

Januari dit jaar is een nieuwe ronde voor Taak 15 van start gegaan.
‘Die wordt in april ingeleid met een kick-off-bijeenkomst in Nice. We zijn inmiddels met ongeveer 15 landen. Dat geeft aan dat de kansen voor bipv groot worden geacht. De komende periode neemt SUPSI uit Zwitserland de lead.

Wat is de inzet?
‘De activiteiten van Taak 15 staan de komende jaren in belangrijke mate in het teken van een verdere verbetering van regulering, met name ook vanuit internationaal perspectief. Die kleine bipv-bedrijven maken prachtige producten. Voor hen is het echter zeer lastig om over de grens te opereren, te exporteren. Ieder land kent zijn eigen bouwregels en -cultuur. Dat remt de omwikkeling van een bipv-markt en dus de energietransitie. Die barrière moet worden geslecht. Daarbij is het ook van groot belang om te weten wat er speelt bij marktpartijen, wat die nodig hebben. In Nederland hebben we daarbij het geluk dat deze zich hebben georganiseerd in BIPV Nederland, sinds kort onderdeel van branchevereniging Holland Solar. Wij zullen dan ook regelmatig met hen sparren, rapporteren over Taak 15 en input vragen. Tegelijkertijd wijzen we andere landen ook op het voordeel van het opzetten van zo’n organisatie.’