ACM wil snelle afbouw salderingsregeling zonnepanelen: uitrol thuisbatterij wordt belemmerd

De ACM stelt in opmaat naar het debat in de Tweede Kamer het voorstel van minister Jetten te steunen om de huidige salderingsregeling vanaf 1 januari 2025 af te bouwen.

Thuisbatterijen
De ACM onderschrijft dat de salderingsregeling ooit een nuttig instrument was om investeringen in zonnepanelen door consumenten en andere kleinverbruikers te stimuleren. Nu investeren in zonnepanelen ook zonder de salderingsregeling snel loont, is deze extra stimuleringsmaatregel volgens de autoriteit echter niet meer nodig.

De salderingsregeling hindert volgens de autoriteit namelijk een efficiënter gebruik van het stroomnet, omdat het de ontwikkeling van dynamisch gebruik van het elektriciteitsnet en thuisbatterijen afremt. ‘De terugverdientijd van nieuwe zonnepanelen is in 2022 korter dan ooit door onder andere hogere efficiëntie van zonnepanelen door technologische vooruitgang, lagere aanschafkosten en hoge elektriciteitsprijzen’, schrijft de ACM in een notitie. ‘De noodzaak van de salderingsregeling is daardoor niet meer evident. De belangrijkste nadelen van de salderingsregeling zijn dat ze efficiënt gebruik van het netwerk ontmoedigt door flexibel elektriciteitsverbruik in de vorm van opslag en vraagsturing te hinderen.’

Nadelen groter dan voordelen
De verdere uitrol van zonnepanelen wordt in de ogen van de ACM op dit moment voornamelijk belemmerd door de beschikbaarheid van technisch personeel, materiaal en in mogelijke problemen met voorfinanciering. ‘Geen van deze problemen wordt fundamenteel aangepakt door de salderingsregeling’, oordeelt de ACM. ‘Omdat de salderingsregeling zonnepanelen nog winstgevender maakt, zorgt de regeling wel voor een financiële prikkel om in zonnepanelen te investeren. Deze financiële prikkel is niet meer nodig om investeringen op gang te brengen en wat de ACM betreft zijn de nadelen van de salderingsregeling inmiddels groter dan de voordelen.’

Thuisbatterijen
In haar notitie schrijft de ACM dat netbeheerders aangeven dat zonnepanelen een belangrijke rol spelen in de overbelasting op de laagspanningsnetten: ‘Een belangrijke manier om de druk op het netwerk te verlagen, is door elektriciteit te verbruiken op het moment dat deze wordt opgewekt. Consumenten zouden bijvoorbeeld hun wasmachine aan kunnen zetten of hun elektrische auto kunnen opladen als de zon schijnt. Naast het gebruiken van elektriciteit op andere momenten kan elektriciteit ook worden opgeslagen in bijvoorbeeld thuisbatterijen. Met de salderingsregeling bestaat er echter geen financiële prikkel voor consumenten om elektriciteit te verbruiken op het moment dat ze wordt opgewekt. Het elektriciteitsnet zou minder belast worden indien huishoudens hier meer rekening mee houden. Dit is op korte termijn wenselijk, omdat het elektriciteitsnetwerk de druk steeds lastiger aankan. Ook op de lange termijn zorgt dit voor lagere kosten voor iedereen.’

De organisatie constateert dat zonnepaneeleigenaren momenteel weinig reden hebben om te investeren in opslag of vraagbeheer. ‘Ze kunnen hun elektriciteit voor een zeer voordelige prijs – vaak hoger dan de groothandelsprijs op dat moment – terugleveren aan de leverancier. Als de salderingsregeling wordt afgeschaft, veranderen de financiële prikkels. De keuze voor zonnepaneeleigenaren wordt dan: verkoop je elektriciteit voor een lage prijs, of zorg ervoor dat je meer van je zelfopgewekte elektriciteit verbruikt zodat je minder (dure) elektriciteit hoeft in te kopen en bijvoorbeeld gascentrales minder hoeven bij te springen. Dat zou een grote stimulans voor opslag en vraagbeheer betekenen. Wat de ACM betreft, zou dat een zeer wenselijke ontwikkeling zijn.’

Aanbevelingen
Alleen de afschaffing van de salderingsregeling zal volgens de ACM niet genoeg zijn voor de overgang naar energieopslag en vraagbeheer. ‘Er is meer nodig is om dit verder aan te moedigen. Bijvoorbeeld door het stimuleren van verschillende vormen van opslag of energiecontracten met dynamischere tarieven.’

Tot slot pleit de ACM ervoor dat rechten van consumenten duidelijk in de wet verankerd worden. ‘Het gaat dan om het recht om ingevoede en afgenomen stroom jaarlijks te salderen en om vast te leggen hoe het resterende verbruik moet worden afgerekend bij leveringstarieven die vaker dan 1 keer per jaar wijzigen. Dit zorgt voor meer duidelijkheid en voorspelbaarheid voor consumenten en het maakt het vergelijken van aanbiedingen voor energiecontracten eenvoudiger.’