Vijfde uitstel voor Invoering Omgevingswet: gemeenten kunnen zonnepanelen pas verplichten vanaf 1 juli 2023

Afgelopen februari stelde minister De Jonge nog dat invoering per 1 januari 2023 op een breed draagvlak kon rekenen. De minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening stelt nu echter dat meer tijd nodig is om te oefenen, te testen en te zorgen voor extra ondersteuning bij bevoegde gezagen. Daarom kiezen de regering, de provincies, de gemeenten en de waterschappen voor nieuw uitstel.

1 digitaal loket
De Omgevingswet is een majeure wijziging en bundelt en moderniseert de wetten voor de leefomgeving. Hierbij gaat het onder meer om wet- en regelgeving over bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur. Dat betekent van 26 verschillende wetten naar 1 wet, van 60 Algemene Maatregelen van Bestuur naar 4 en van 75 ministeriële regelingen naar 1 Omgevingsregeling. Daarnaast zorgt de wet voor 1 digitaal loket dat het gemakkelijker maakt vergunningen aan te vragen en sneller inzichtelijk maakt welke regelgeving wanneer van toepassing is.

Inmiddels is de invoering van de Omgevingswet voor de 5e keer uitgesteld. De oorspronkelijke invoeringsdatum was 1 januari 2021, maar die werd door het coronavirus niet gehaald. Ook de herziene datum van 1 januari 2022 werd vervolgens niet gehaald, waarna voor 1 januari 2023 werd gekozen, maar ook dat wordt dus niet gehaald.

Op de drempel
‘We staan op de drempel van introductie van dit nieuwe wetgevingsstelsel, maar we zien dat er meer tijd nodig is om het digitale stelsel te testen en hiermee te oefenen’, aldus minister De Jonge in een brief aan de Tweede Kamer.

Het Adviescollege ICT-toetsing had eerder deze maand al zijn twijfels geuit over de voortgang bij het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en stelde de besluitvorming over de invoeringsdatum als een lastig dilemma te zien. Indien besloten zou worden tot invoering op of kort na 1 januari 2023 adviseerde het Adviescollege maximaal in te zetten op het beperken van maatschappelijke risico’s en het oplossen van tekortkomingen in het DSO. Indien besloten zou worden tot nieuw uitstel adviseerde het Adviescollege de tijd te nemen voor een fundamentele heroriëntatie. Minister De Jonge meldt dat 3 scenario’s zijn onderzocht – invoering per 1 januari 2023, per 1 juli 2023 en uitstel voor onbepaalde tijd vanwege heroriëntatie – maar voor de heroriëntatie geen steun te voelen bij de medeoverheden en het bedrijfsleven. ‘Wel hoor ik nadrukkelijk de roep om duidelijkheid over de definitieve datum. We nemen nu 6 maanden extra de tijd, die kan worden gebruikt om verder te testen en te oefenen, en voorzien in extra ondersteuning voor de bevoegde gezagen. Deze periode biedt tijd aan medeoverheden om hun medewerkers verder te trainen en om de gehele werking van de keten verder te testen.’

Laatste stappen
‘Er is sprake van een grote implementatieopgave, waarbij meer dan 400 overheden zich al sinds 2015 voorbereiden op de inwerkingtreding’, vervolgt De Jonge. ‘Duizenden medewerkers bij overheden gaan werken met een stelsel waarin techniek en dienstverlening samenkomen met honderdduizenden gebruikers. Zij verdienen onze volledige ondersteuning, maar ook waardering en respect voor wat al is bereikt en voor al hun inzet om ook de laatste stappen te zetten naar de inwerkingtreding van de Omgevingswet.’

Zonnepanelen verplichten
Gemeenten krijgen door het besluit van De Jonge ook pas op zijn vroegst per 1 juli 2023 de mogelijkheid om zonnepanelen te verplichten op daken van industriegebouwen en gebouwen met overige gebruiksfuncties, zoals parkeergarages.

Omdat het onderliggende ‘Besluit tot wijziging van het Besluit bouwwerken leefomgeving in verband met het duurzaam gebruik van daken’ gebruikmaakt van de instrumenten van de Omgevingswet, kan het pas in werking treden als ook de Omgevingswet in werking treedt. Het besluit tot wijziging van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) geeft gemeenten straks de bevoegdheid om gebouweigenaren te verplichten tot het aanbrengen van zonnepanelen of klimaatadaptieve maatregelen op daken. Dit wordt alleen mogelijk gemaakt bij industriegebouwen – zoals opslagloodsen en fabriekshallen – en gebouwen met zogenoemde ‘overige gebruiksfuncties’. Dat zijn gebouwen die niet primair bedoeld zijn voor het verblijven van personen, zoals parkeergarages.