Belgische hoogspanningsnetbeheerder Elia waarschuwt voor te centraal Europees beleid

De Europese Commissie presenteerde half december het European Grids Package, een pakket aan maatregelen om Europese stroomnetten uit te breiden. Het plan erkent dat elektriciteitsnetwerken de ruggengraat vormen van het Europese energiesysteem. Tot 2040 zou 1.200 miljard euro aan investeringen nodig zijn.

Centralisatie gevaar
Elia waarschuwt voor een te centrale aanpak van de Europese Unie (EU). Het gepresenteerde pakket verschuift bevoegdheden van nationale hoogspanningsnetbeheerders naar Europese instellingen. De Europese Commissie wil namelijk één centraal scenario voor netplanning dat door Brussel wordt bepaald. Ook krijgt het Europese agentschap voor samenwerking tussen energieregulators ACER bindende richtlijnen.

Volgens Elia dreigt deze aanpak beslissingen los te koppelen van de werkelijke behoeften van het elektriciteitssysteem. De netbeheerder pleit daarom voor een regionale en samenwerkingsgerichte benadering. Dit betekent dat nationale klimaatplannen op elkaar worden afgestemd en er eerder wordt getoetst of scenario’s kloppen.

Innovatieve financiering
Het bouwen van toekomstige stroomnetten vraagt grote hoeveelheden kapitaal. Elia benadrukte in een eerder verschenen witboek al dat innovatieve financieringsmodellen nodig zijn. Deze modellen moeten institutionele beleggers aantrekken door een eerlijke verhouding tussen risico en rendement. Daarmee kunnen de totale kosten omlaag en wordt de impact op de energierekening van consumenten beperkt.

Publieke financiële instellingen zoals de Europese Investeringsbank spelen volgens Elia een sleutelrol. Ook is meer publieke financiering nodig voor grensoverschrijdende projecten. De netbeheerder steunt het voorstel van de Commissie om het budget van de Connecting Europe Facility te verhogen. Meer subsidies alleen zijn echter onvoldoende. Een sterk regelgevend kader en innovatieve financiering blijven essentieel.

Snellere aansluitingen
De richtlijnen over netaansluitingen wijzen volgens Elia de goede kant op. Het pakket bevordert prioriteringskaders en een ‘first ready, first served’-aanpak. Dit betekent dat projecten die gereed zijn voorrang krijgen boven projecten die alleen capaciteit reserveren. Deze verschuiving versnelt levensvatbare projecten en optimaliseert het gebruik van het stroomnet.

Tot slot heeft Europa volgens Elia snellere en slimmere stroomnetten nodig en moet het nu in actie komen. ‘Het European Grids Package mag geen startpunt blijven maar moet onmiddellijke uitvoering krijgen. De huidige uitdagingen vragen aanpassing zonder uitstel’, besluit Elia.