Vlaamse warmtepomp: ‘Duidelijk en consistent beleid nodig voor push residentiële renovatiemarkt’

Het Warmtepompplatform van de Vlaamse Organisatie Duurzame Energie (ODE) brengt de stakeholders uit de warmtepompsector samen, waaronder producenten, installateurs, groothandels, overheden en onderzoekers. Ze delen kennis, zetten zich in voor beter beleid en helpen de markt vooruit. Zo moet de warmtepomp een stevige plek krijgen in de Vlaamse energietransitie. Hoe stevig is die inmiddels?

Beperkte blik
Van den Brande, covoorzitter van het Warmtepompplatform: ‘Die vraag kwam natuurlijk ook aan bod tijdens ons recente jaarcongres, een geslaagde editie met ruim 180 deelnemers. Wanneer je enkel warmtepompen voor centrale verwarming als barometer beschouwt, konden de voorbije jaren stormachtig ogen. Maar dat is de warmtepomp onrecht aandoen. De sector groeit, zo stelden we ook vast op het symposium. Elk jaar komen er innovatieve start-ups, nieuwe studiebureaus en onderzoekers bij. De verduurzaming van warmte en koude levert dus heel wat meerwaarde op voor Vlaanderen. Niet enkel de woning of het bedrijfsgebouw wordt meer waard, maar ook als regio worden we energieonafhankelijk en houden we investeringen hier.’

Koeling en verwarming
Op de consumentenmarkt gaat het de goede kant op, aldus Van den Brande. Na een dip van zo’n 2 jaar neemt de groei weer toe. ‘Als we uitzoomen naar alle types warmtepompen zien we dat de markt sinds 2016 consistent groeit. Zo loopt de uitrol in de tertiaire markt veel sneller, bijvoorbeeld bij hotels, horeca, kantoorgebouwen, retailers en supermarkten. In dit commercieel segment is de warmtepomp inmiddels standaard voor koeling en verwarming, vaak richting de 100 procent.’

Versnellen
‘Er is nog actie nodig om ook in residentiële woningen de warmtepomp ingang te laten vinden, wat ook wordt erkend in het meest recente Vlaamse Energie- en Klimaatplan (VEKP)', aldus Van Mello, beleidsmedewerker bij het Warmtepompplatform. ‘Die actie betreft niet zozeer de nieuwbouwmarkt, er moet verplicht gasloos worden gebouwd. Bij renovaties is het versnellen van de uitrol wel noodzaak. In dat kader kondigde minister Depraetere afgelopen zomer een warmtepompplan aan. Wij juichen dit enkel toe en leveren hiervoor de nodige input.’

Technisch klaar
Wat is nodig om de warmtepomp mainstream te maken bij woningrenovatie? Van den Brande benadrukt allereerst enkele feiten: met een warmtepomp kan een huishouden CO₂-reductie, meer comfort en energieonafhankelijkheid realiseren. Bovendien is bijna 70 procent van de bestaande woningen technisch al klaar voor een warmtepomp volgens een studie van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA), onder meer dankzij voldoende isolatie. Om daadwerkelijk tot grootschalige installatie te komen, is echter vertrouwen cruciaal, stellen Van Mello en Van den Brande, die 3 belangrijke randvoorwaarden noemen.

Consistent
Van Mello: ‘De businesscase moet kloppen. Vanaf 2028 verschuift de belasting van elektriciteit naar fossiele brandstoffen zoals gas en stookolie. De btw op warmtepompen blijft 6 procent, terwijl die op de aanschaf van een gasketel stijgt naar 21 procent. In de subsidie voor warmtepompen is een lichte aanpassing gemaakt: er is een extra categorie voor de laagste inkomens toegevoegd. Dat is allemaal goed nieuws, maar het belangrijkste is dat dit aangekondigd beleid nu snel wordt omgezet en consistent blijft, zodat iedereen weet waar we naartoe gaan en waarop ze kunnen rekenen.’

Offertesjabloon
Als tweede randvoorwaarde noemt Van den Brande een vlotte klantreis. Het Warmtepompplatform deed in dit kader samen met de Stad Gent een pilot, waarin onder andere integrale oplossingen en de communicatie tussen installateurs en huishoudens centraal stond. Zo werd onder meer een offertesjabloon ontwikkeld. Dit maakt het gemakkelijker om verschillende aanbiedingen te vergelijken en klanten stap voor stap naar de juiste oplossing voor hun woning te begeleiden. Van den Brande: ‘Op deze manier kunnen situaties zoals “ja, maar” of “misschien, maar ik wacht nog even af” beter worden ondervangen.’

Vertrouwen
Versnelling van de uitrol onder consumenten vergt daarnaast tevens het juiste narratief: helder, stelselmatig en positief, vertelt Van Mello. ‘Zo weten mensen waar we met zijn allen naartoe werken en wat de toegevoegde waarde van een warmtepomp is. Ook hier ligt een rol voor de overheid: tegenstrijdige berichtgeving en verwarring voorkomen, iets wat we de afgelopen 2 jaar veel hebben gezien.’

Van den Brande vult aan: ‘De plannen liggen dus klaar, puzzelstukken vallen op hun plaats. Nu is het een kwestie van consistentie en duidelijkheid op alle fronten – leveren wat wordt beloofd, zodat het vertrouwen niet verloren gaat – en dan zal de warmtepomp binnen afzienbare tijd ook de standaard worden in bestaande woningen.’

Het Warmtepompplatform van Organisatie Duurzame Energie (ODE) is deelnemer aan Sustainable Solutions Kortrijk. Sustainable Solutions Kortrijk vindt plaats op woensdag 8 en donderdag 9 oktober 2025 en is de eerste dag geopend van 10.00 tot 19.00 uur en op de tweede dag van 10.00 tot 17.00 uur. Bestel hier gratis toegangskaarten met de actiecode ‘SOLARMAG’.