Nieuw energiebesparingsfonds moet bedrijven helpen bij strengere energiebesparingsplicht

Dit blijkt uit de Kamerbrief over de stand van zaken rond energiebesparing die de demissionaire minister van Klimaat en Groene Groei deze naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

1.609 petajoule
Nederland streeft naar een maximaal energiegebruik van 1.609 petajoule in 2030, dit in lijn met de Europese Energie-Efficiëntie Richtlijn. De huidige prognose ligt echter op 1.709 petajoule. Om deze kloof te dichten, werkt het kabinet aan een drieledig pakket: betere sturing op energiebesparingsdoelen, effectievere energiebesparingsplicht en gerichte ondersteuning voor huishoudens, bedrijven en instellingen.

Energiebesparingsplicht aangescherpt
Toenmalig demissionair minister Jetten meldde vorig jaar de terugverdientijd van de energiebesparingsplicht in 2027 op te hogen van 5 naar 7 jaar, waardoor zonnepanelen in meer gevallen verplicht worden. De energiebesparingsplicht verplicht bedrijven en instellingen met een jaarlijks energiegebruik vanaf 50.000 kilowattuur elektriciteit of 25.000 kubieke meter aardgas om energiebesparende maatregelen te nemen die zich binnen een bepaalde tijd terugverdienen. Momenteel ligt die grens op 5 jaar, maar ook het huidige kabinet is van plan deze in 2027 te verhogen naar 7 jaar.

Omdat deze aanscherping van de energiebesparingsplicht voor het jaar 2027 waarschijnlijk tot een lastenverzwaring voor onder andere het mkb zal leiden, werkt minister Hermans aan het opzetten van een energiebesparingsloket.

100 miljoen euro
Om bedrijven te helpen bij de aangescherpte energiebesparingsplicht, wordt een energiebesparingsfonds opgezet. Uit onderzoek van InvestNL blijkt dat ongeveer 11 procent van het mkb – ongeveer 11.000 ondernemingen – geen toegang heeft tot externe financiering voor de relatief kleine leningen die hiervoor nodig zijn.

Met de Voorjaarsnota 2025 heeft het kabinet 100 miljoen euro vrijgemaakt voor dit fonds, met als voorwaarde dat dit geld beschikbaar komt na aanscherping van de terugverdientijd naar 7 jaar. Het fonds is specifiek gericht op het ondersteunen van deze groep mkb’ers via leningen, zodat zij aan hun wettelijke verplichting kunnen voldoen.

‘Momenteel wordt met relevante partijen uitgewerkt hoe dit fonds nader vorm moet krijgen’, schrijft de minister aan de Tweede Kamer. Het fonds zal zich naast financiering ook richten op begeleiding en advisering van mkb-ondernemers.

Verbeterde naleving
De naleving van de energiebesparings- en informatieplicht is verbeterd. Van december 2023 tot medio mei 2025 heeft ongeveer 50 procent van de doelgroep een informatieplichtrapportage ingediend, een toename van 5 procent ten opzichte van afgelopen december. Van de zeer grote energiegebruikers is circa 67 procent van de rapportages ontvangen, een toename van 10 procent.

Door de specifieke uitkering Toezicht en Handhaving Energiebesparing 2022-2026 (SPUK THE) is de capaciteit voor toezicht en handhaving ruim verdubbeld. Dit heeft volgens de minister geresulteerd in ruim 10.000 extra uitgevoerde controles en ruim 4.400 extra hercontroles over een periode van 1,5 jaar.

Meerjarenaanpak industrie
Naast het energiebesparingsfonds komt er een meerjarenaanpak energiebesparing industrie, in lijn met de motie-Flach. Deze aanpak richt zich op het verzamelen en verspreiden van toepassings- en oplossingsgerichte technologie voor technische processen die veel voorkomen in de industrie.

De focus ligt op de top 1.000 energie-intensieve industriële bedrijven. ‘Centraal staat het verspreiden van kennis en “best practices” om opschaling en versnelling in de energiebesparing te realiseren’, duidt de minister. De verwachting is dat hiermee in de tweede helft van dit jaar kan worden gestart. Tot slot benadrukt ze dat energiebesparing cruciaal is voor een betrouwbaar, betaalbaar en schoon energiesysteem: ‘Energie die we niet gebruiken, hoeven we niet te produceren, te importeren, te transporteren of te betalen.’