Verplichting zonnepanelen op nieuwe bedrijfsdaken krijgt nu echt vorm

In de tweede editie van de Zonnebrief die de minister voor Klimaat en Energie aan de Tweede Kamer heeft toegezonden, schrijft hij volop werk te maken van de uitrol van  zonnepanelen op daken.

Ja, tenzij
Voor rijksvastgoed geldt daarbij het ‘ja, tenzij’ principe. Jetten: ‘Er zijn bestuurlijke afspraken gemaakt om in 2030 80 procent van de geschikte overheidsdaken te benutten voor een tweede functie, zoals hernieuwbare opwek. Naar verwachting kan eind dit jaar worden vastgesteld hoeveel panden geschikt zijn en hoeveel Rijksdaken eind 2025 worden belegd met zon-pv. Het Rijksvastgoedbedrijf is bezig met een monitor hoe overheidsdaken met zon-pv bijdragen aan de verduurzamingsopgave.’

Eisen aanscherpen
Voor alle nieuwe bedrijfsgebouwen zet het kabinet volgens Jetten in op het zoveel mogelijk benutten van de zonpotentie van daken waar dat technisch, functioneel en economisch haalbaar is. ‘De minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening werkt daartoe een nieuwe standaard uit mede ter voorbereiding van de implementatie van de herziene Europese richtlijn voor de energieprestatie van gebouwen (EPBD). Deze richtlijn bevat namelijk waarschijnlijk nieuwe bepalingen ten aanzien van zonne-energie en nieuwe gebouwen. Ter voorbereiding verkent de minister hoe een dergelijke standaard juridisch kan worden verankerd. Er is ook aandacht voor de samenhang met de bijna energie-neutrale gebouw (BENG)-eisen en de milieuprestatie van gebouwen (MPG)-eisen.’

Minister De Jonge is volgens Jetten namelijk voornemens om deze eisen aan te scherpen. ‘Hierbij dient rekening gehouden te worden met minimumeisen die nu en in de toekomst worden gesteld ten aanzien van zon op dak. Meer installaties op of in gebouwen betekent immers een hogere milieubelasting.’

Energiebesparingsplicht
Minister Jetten besloot eerder al om per 1 juli 2023 de energiebesparingsplicht aan te passen, waarmee zonnepanelen voor sommige bedrijven en instellingen verplicht zijn geworden. De energiebesparingsplicht is vastgelegd in het Activiteitenbesluit milieubeheer, en verplicht bedrijven en instellingen die jaarlijks ten minste 50.000 kilowattuur stroom of 25.000 kubieke meter aardgas gebruiken (red. zogenaamde Wet milieubeheer-inrichtingen) om alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder uit te voeren.

Hierdoor worden ze verplicht om ook maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar uit te voeren die CO2-uitstoot verminderen. De verplichte maatregelen staan op de zogenaamde Erkende Maatregelenlijsten energiebesparing (EML) die voor 19 bedrijfstakken zijn opgesteld. Op 2 van die 3 EML-lijsten – voor gebouwen en faciliteiten – zijn zonnepanelen opgenomen. Dit betekent dat zonnepanelen verplicht zijn, mits ze een maximale terugverdientijd van 5 jaar hebben.

De erkende maatregel ‘zonnepanelen’ is bedoeld voor grotere daken vanaf 2.000 vierkante meter die nog niet of slechts gedeeltelijk zijn voorzien van zonnepanelen van bedrijven die het hele jaar door elektriciteitsvraag hebben. Er moet daarbij een grootverbruikersaansluiting aanwezig zijn en ruimte zijn voor minimaal 300 kilowattpiek zonnepanelen. Is dat niet het geval, dan hoeven bedrijven en instellingen niet verplicht zonnepanelen te installeren. Is het nodig om het dak te versterken om zonnepanelen te kunnen plaatsen, dan brengt dit extra kosten met zich mee en verdienen de maatregelen zich volgens de Rijksoverheid sowieso niet binnen 5 jaar terug.

Utiliteitsgebouwen
Een tweede maatregel waarover minister Jetten in zijn nieuwste Zonnebrief schrijft, is de mogelijkheid die minister de Jonge aan gemeenten gaat geven. Zij kunnen eigenaren van bestaande utiliteitsgebouwen met een gebruiksoppervlakte van meer dan 250 vierkante meter straks verplichten om de – volledige – dakpotentie te benutten voor de opwek van zonne-energie. Deze mogelijkheid ontstaat doordat per 1 januari 2024 de Omgevingswet van kracht wordt.

De verplichting wordt georganiseerd via een maatwerkvoorschriftbevoegdheid die wordt geïntroduceerd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). ‘Dit is gespiegeld met hetgeen geregeld is in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) voor bedrijven en procesgebonden energie’, duidt Jetten. ‘In eerste instantie kan een gemeente verplichten tot het opwekken van hernieuwbare energie via zon op dak tot ten hoogste het energiegebruik van het gebouw of het nieuwbouwniveau. De streefdatum voor inwerkingtreding van deze bevoegdheid is medio 2024. Vervolgens wordt er bij de uitwerking van de herziene EPBD geregeld dat eigenaren van deze gebouwen – kunnen – worden verplicht om de volledige dakpotentie te benutten. De implementatie van de herziening van de EPBD richtlijn start naar verwachting begin 2024.’