Het Dilemma | Veel zakelijke batterijen onzichtbaar voor netbeheerders – wat nu?

Hoe zien jullie de opkomst van commerciële en industriële (c&i)-batterijen?
Rob den Exter, marktanalist Batterijen & Flex kleinverbruik bij Stedin: ‘We zien een flinke toename. Dat horen we in gesprekken met leveranciers en energiebedrijven, en het blijkt ook uit marktprognoses. Vorig jaar ging het al snel, maar we verwachten de komende 5 jaar een vertienvoudiging. Die ontwikkeling is ontzettend interessant, en tegelijk een uitdaging, want nog lang niet alle systemen zijn goed zichtbaar voor ons als netbeheerder.’

Waarom is zicht op die batterijen zo belangrijk?
Den Exter: ‘Veel ondernemers ervaren netcongestie en zoeken naar oplossingen. Een batterij kan dan uitkomst bieden. Die kan snel geplaatst worden en tijdelijk verlichting geven. Maar het mooie is: als we weten waar batterijen staan en hoe ze worden ingezet, kunnen we ze ook breder inzetten – bijvoorbeeld voor het balanceren van het net of het verlichten van drukke momenten. Zo helpen we elkaar vooruit.’

Er wordt ook vaak gesproken over de mogelijke negatieve impact op de stroomnetten…
Emma Gerritse, adviseur Energiesysteem van de Toekomst bij Stedin: ‘Dat klopt. Batterijen kunnen het net ondersteunen, maar ook belasten, bijvoorbeeld als ze allemaal tegelijk gaan laden op momenten van lage stroomprijzen terwijl de vraag al hoog is. Daar willen we samen slimme afspraken over maken. Er is nog geen vast kader, maar daar werken we aan – mét marktpartijen. We denken graag mee over hoe we dit gezamenlijk goed kunnen inrichten.’

Dan heb je het ook over de thuisbatterij?
Gerritse: ‘Zeker, het gaat om allerlei typen batterijen. Als we weten hoeveel batterijen er operationeel zijn en waar, kunnen we veel beter anticiperen op netverzwaring en investeringen. Op dit moment zien we die groei nog onvoldoende terug in onze systemen – terwijl registratie in veel gevallen wel verplicht is. We begrijpen goed dat het snel gaat en dat niet iedereen bekend is met die registratieplicht.’

Wat is precies de regelgeving rondom registratie?
Den Exter: ‘Voor batterijen met een vermogen tot 1 megawatt geldt een registratieplicht via energieleveren.nl – net zoals voor zonnepanelen en thuisbatterijen. Denk aan basisgegevens zoals capaciteit, vermogen en de omvormer. Dat systeem werkt, maar de ontsluiting van die data verbeteren we op dit moment. Voor grotere batterijen geldt dat ze rechtstreeks bij de netbeheerder moeten worden gemeld. We realiseren ons dat dat nog niet altijd bekend is – daarom willen we daar beter over communiceren en ondersteunen we partijen graag bij die stap.’

En als batterijen niet worden gemeld?
Gerritse: ‘Dan missen we waardevolle informatie. Niet alleen voor ons, maar voor iedereen. Goede registratie helpt om het net slimmer te benutten. Het gaat dus niet om controle, maar om samenwerking. Bijvoorbeeld ook op het gebied van digitale veiligheid: als een batterij gehackt wordt, kan dat risico’s opleveren voor het net. Met zicht op de systemen kunnen we sneller en gerichter handelen – dat maakt het hele systeem robuuster.’

Hebben jullie een beeld van hoeveel batterijen niet geregistreerd zijn?
Den Exter: ‘Het exacte percentage is lastig vast te stellen, maar we weten dat er veel buiten beeld blijven. In ons verzorgingsgebied worden maandelijks tientallen zakelijke batterijen geplaatst. Daar willen we samen meer grip op krijgen – niet om te belemmeren, maar juist om ervoor te zorgen dat iedereen veilig en betrouwbaar gebruik kan blijven maken van het elektriciteitsnet.’

Wat moet er gebeuren, strengere controle?
Den Exter: ‘We vragen installateurs en projectbegeleiders om samen met ons het bewustzijn rondom registratie te vergroten. Wij ondersteunen dat graag met heldere informatie en praktische tools. Door de registratie goed te doen, maken we het systeem transparanter, robuuster én betaalbaarder. Dat helpt niet alleen de netbeheerder, maar ook de klant – bijvoorbeeld doordat wij sneller ruimte kunnen bieden of pieken beter kunnen opvangen.’

Wat levert dat concreet op voor ondernemers en consumenten?
Gerritse: ‘Heel veel. Stel: er zijn 10 warmtepompen in een straat, en volgens onze gegevens is het net daar vol. Maar als er ook een batterij aanwezig is die pieken opvangt, kan het zomaar zijn dat nummer 11 er wél bij kan. Met goed inzicht in opslag ontstaat er dus ruimte voor groei en verduurzaming, kunnen we het net slimmer benutten en de kosten voor netverzwaring zo laag mogelijk houden. Iedereen wint als we hierin samenwerken.’