Verkiezingen | Wat betekent winst N-VA en Vlaams Belang voor zonne-energiesector?

De Belgen stemden niet alleen voor een nieuw Europees Parlement, maar ook voor een nieuwe Belgische Kamer der Volksvertegenwoordigers en daarmee een nieuwe federale regering. Bovendien werd ook op gewestelijk niveau gekozen voor nieuwe regeringen in Brussel, Vlaanderen en Wallonië.

Europees Parlement
België heeft in het nieuwe Europees Parlement 22 vertegenwoordigers. Vlaams Belang werd weliswaar de grootste partij, maar krijgt net als de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) en het rechtse Mouvement Réformateur (MR) 3 zetels in Europa.

Belgische Kamer
De Belgische Kamer der Volksvertegenwoordigers telt 150 leden. De N-VA blijft met 24 zetels de grootste partij en Vlaams Belang is de runner-up. MR is de nieuwe nummer 3 en heeft nu evenveel zetels als het Vlaams Belang.

Vlaanderen
De N-VA is op gewestelijk niveau in Vlaanderen opnieuw de grootste met 31 zetels; een verlies van 4 zetels. Samen met Vlaams Belang, dat eveneens 31 zetels krijgt, komt de partij 1 zetel tekort om in het Vlaams Parlement – dat 124 zetels telt – een meerderheid te behalen. Vlaams Belang is dus niet de grootste partij geworden, maar kreeg er wel de meeste zetels bij: 8 stuks. Een coalitie lijkt er echter sowieso niet te komen tussen de 2 partijen, omdat N-VA-voorman Bart De Wever daar de deur al voor de verkiezingen voor dichtdeed.

Wat opvalt, is dat de huidige Vlaamse regering van N-VA, Open VLD en cd&v geen meerderheid meer heeft. Dat is vooral te wijten aan het forse verlies van de Open VLD, de partij van de Belgische premier Alexander De Croo die sinds oktober 2020 de Belgische regering leidt.

Daarnaast valt op dat Groen – de partij met veel aandacht voor de energietransitie – in een van de Vlaamse provincies de kiesdrempel niet heeft gehaald. Hierdoor kan Groen voor de kieskring Limburg geen parlementsleden leveren voor het Vlaams en federaal parlement.

Afbouwen subsidie
De N-VA mocht voor het huidige kabinet met Jan Jambon niet alleen de premier leveren, maar in de persoon van Zuhal Demir ook de Vlaamse minister van Energie. Zij heeft zich de afgelopen jaren gepresenteerd als voorvechter van het afbouwen van alle vormen van subsidie voor zonne-energie om zo aan het subsidievrije tijdperk te kunnen beginnen.

Opvallend was dat de N-VA de woorden windenergie en zonne-energie maar 1 keer noemden in het verkiezingsprogramma. De woorden windmolens en zonnepanelen kwamen zelfs helemaal niet voor in het 120 pagina’s tellende verkiezingsprogramma. Demir wond eerder echter al geen doekjes om haar toekomstvisie voor zonne-energie en wil bijvoorbeeld de knip in groenestroomcertificaten bij de kabinetsonderhandelingen weer op tafel hebben.

Recht op voordelen
Mocht N-VA een ommekeer maken en alsnog met Vlaams Belang willen regeren, dan krijgen Demir & co te maken met een partij die de verplichte plaatsing van de digitale meter wil afschaffen. Vlaams Belang hecht hier veel waarde aan, omdat ze vindt dat gezinnen die in het verleden zonnepanelen geplaatst hebben recht zouden hebben op de voordelen die de Vlaamse regering hen heeft beloofd.

Verder pleit de partij voor ‘de stopzetting van de oversubsidiëring van zonne- en windenergieprojecten’ en ziet ze toekomst in een gezonde mix van kernenergie en wind- en zonne-energie.

2 andere winnaars
Van de 2 andere winnaars van de verkiezingen voor het Vlaams Parlement – Vooruit en PVDA die er beide 5 zetels bijkrijgen – had Vooruit het voor de zonne-energiesector meest tot de verbeelding sprekende verkiezingsprogramma.

Vooruit heeft de ambitie om per direct jaarlijks 180.000 woningen te renoveren via isolatie, zonnepanelen en warmtepompen. Door dit 15 jaar lang te doen, moeten in 2040 alle Vlaamse woningen energiezuinig zijn. Huurders van sociale woningen waar de daken niet van geschikt zijn voor zonnepanelen, moeten stroomoverschotten tegen een verlaagde prijs van sociale energiegemeenschappen kunnen kopen. Op gronden van huisvestingsmaatschappijen waar op korte termijn niet gebouwd kan worden, zullen, als het aan Vooruit ligt, tijdelijk zonneparken worden geïnstalleerd. Een van de andere standpunten die in het oog springt, is het pleidooi voor een specifiek consumentenkrediet om zonnepanelen te installeren. Het krediet kunnen mensen terugbetalen met de winsten die ze maken met de opwek van zonne-energie.

De PVDA had op haar beurt weinig concrete maatregelen ten aanzien van zonne-energie in het verkiezingsprogramma staan. Wel stelt de partij zich te verzetten tegen ‘asociale maatregelen’ zoals de verplichte invoering van slimme meters. Desondanks wil PVDA dat minstens 70 procent van de elektriciteitsproductie in België tegen 2030 uit hernieuwbare energie komt. Daartoe moeten onder meer lokale, publieke energiebedrijven opgericht worden om te investeren in wind- en zonne-energie, batterijen en warmtenetten.

Raket-coalitie
Het meest voor de hand liggend lijkt echter – mede doordat N-VA niet met Vlaams Belang wil regeren – de ‘raket’-coalitie, verwijzend naar de (partij)kleuren van het gelijknamige ijsje. Daarbij zou de ‘gele’ N-VA samen met het ‘rode’ Vooruit en de ‘oranje’ cd&v de nieuwe Vlaamse regering vormen met 65 van de 124 zetels in het Vlaams Parlement.

En de toetreding van cd&v tot een nieuw kabinet moet als muziek in de oren klinken van de Vlaamse zonne-energiesector. Want in het verkiezingsprogramma van cd&v worden 17 pagina’s gewijd aan het energiehoofdstuk met daarbij volop aandacht voor zonne-energie. Zo wil de partij in 2030 over minimaal 10 gigawatt opgesteld pv-vermogen in Vlaanderen beschikken, het sociaal energietarief vervangen door de installatie van zonnepanelen en de doelgroep van grootverbruikers waarvoor zonnepanelen verplicht zijn stapsgewijs uitbreiden. Grote zonneparken die dateren van vóór 2013 kunnen wat cd&v betreft wél blijven rekenen op de afgesproken hoeveelheid groenestroomcertificaten.

Regeringsvorming
De komende maanden zal net als na de vorige verkiezingen op gewestelijk en federaal niveau fors onderhandeld moeten worden. Dat begint vandaag met een bezoek van de Belgische premier Alexander De Croo aan koning Filip waar hij het ontslag van de federale regering gaat aanbieden. In afwachting van een nieuwe regering blijft De Croo premier in lopende zaken. Koning Filip zal vermoedelijk de partijvoorzitters uitnodigen voor een gesprek, waarbij hij de verkiezingsuitslag respecteert. Dat zou betekenen dat Bart De Wever als voorzitter van de N-VA als eerst aan de beurt is.

In Vlaanderen wordt de voorzitter van de grootste partij informateur van de nieuwe regering en ook dat zal dus de N-VA zijn.