Het Dilemma | Moeten laadpalen echt uit? ‘Beetje terugschakelen geen oplossing’

Hoe nijpend is het congestieprobleem?
‘Het net raakt vol, hier en nu. Consumenten zijn zich daar nauwelijks van bewust. 70 tot 80 procent heeft nog nooit van dit probleem gehoord, zo blijkt uit eigen research en dat van anderen. Tegelijkertijd helpt het als ze hun energiegedrag gaan veranderen om netcongestie niet uit de hand te laten lopen, en dat geldt ook voor bedrijven. Daar zijn wij al even mee bezig.’

Jullie kwamen begin maart met de eKlok, een handvat voor die gedragsverandering.
‘Halverwege vorig jaar lanceerden we de Zonnerette – een tijdelijke pop-up wasserette waar consumenten gratis hun was kunnen doen als er genoeg zonne-energie beschikbaar is. Dat zorgde voor veel positieve reacties. In navolging van deze bewustwordingscampagne kunnen consumenten nu middels de eKlok in 1 oogopslag zien wanneer er veel of weinig stroom beschikbaar is en daar bijvoorbeeld rekening mee houden bij het laden van hun elektrische auto.’

En dat gaat werken?
‘Wij hebben vastgesteld dat consumenten best hun steentje willen bijdragen aan het oplossen van netcongestie, zeker als daar een vergoeding tegenover staat. Dan moeten we ze ook van de nodige informatie en inzichten voorzien. “You can't think your way into new acting, but you can act your way into thinking.” Dat is het motto. We zijn er dus gewoon positief mee aan de slag gegaan, zetten stappen, proberen mensen mee te nemen en kijken waar dat toe leidt.’

Jullie oproep om laadpalen uit te zetten tussen 4 uur ’s middags en 9 uur ’s avonds in het recente jaarverslag werd minder positief ontvangen.
‘Wij bouwen dit decennium flink wat capaciteit bij. In sommige stedelijke gebieden zal 20 procent daarvan opgaan aan het laden van elektrische auto’s. Wij willen dat gemeenten en provincies scherpe keuzes maken om het stroomnet maximaal te kunnen benutten. De situatie is urgent. Die zet je niet goed op de agenda door een halfslachtige boodschap af te geven.’

Die laadpalen moeten uit tijdens de dagelijkse piek?
‘Wij hebben het dilemma helder geschetst: voor iedere laadpaal van een elektrische auto (ev) die in de avondpiek uit kan, kunnen we 1 nieuwbouwwoning extra aansluiten. Wellicht is de boodschap pijnlijk voor sommigen, maar het schetst wel de realiteit en de multidimensionale opgave waarvoor we staan. Je kunt het negatieve benadrukken, je kunt echter ook erkennen dat het een oplossing is voor een acuut probleem en ermee aan de slag gaan.’

De uitrol van elektrische auto’s staat er niet best voor in Nederland. Jullie oproep zal niet helpen het tij te keren, de ev-community was er niet blij mee.
‘Dat de ev-markt dipt, heeft voor zover ik het kan beoordelen allereerst te maken met het wegnemen van allerhande financiële voordelen door de overheid. De elektrificatie van mobiliteit is echter een beweging die niet te stoppen is. En bedenk ook dat je, met het afschakelen van laders tijdens de piekvraag naar elektriciteit, ruimte schept voor de volgende laadpaal.’

Wat wil Stedin nu echt?
‘Uit pilots is gebleken dat een beetje terugdraaien van het laadvermogen geen effect heeft op congestieproblematiek in een bepaald gebied. Op momenten dat het stroomnet te zwaar belast is, moet het fors en grootschalig gebeuren. Het laden van auto’s rond etenstijd is ook lang niet voor iedereen nodig. Het kan bijvoorbeeld best ’s nachts, zodat de batterij de volgende ochtend weer helemaal vol zit. Want landelijk gezien staat een auto gemiddeld wel 8 uur en 35 minuten aan een lader. In die tijd wordt zo’n 3 uur effectief geladen. Maar dit is het nationale plaatje. In woonwijken is de connectietijd tussen de 10 en 12 uur, bij kantoren en bedrijven zo’n 6 tot 7 uur. Genoeg ruimte om buiten de piek te laden dus.’

Hier worden heel veel mensen heel zenuwachtig van, bepalen wanneer ze wel en niet kunnen laden. Eerst was er range anxiety, nu gaan we naar laadangst.
‘Dat is niet nodig. Wij willen niet dat mensen stil komen te staan. Er moet natuurlijk een opt-out zijn, bijvoorbeeld in de vorm van een snellader in de buurt waar je terechtkunt als je per se de weg op moet en stroom nodig hebt. En we moeten het probleem ook niet overdrijven. Mensen met een elektrische auto en een dynamisch energiecontract laden nu ook wanneer er zonnestroom in overvloed is.’

Het gaat dus werkelijk gebeuren?
‘Als netbeheerder kunnen wij niets – we hebben geen aan-uitknop waarmee we laadpalen kunnen aansturen. Maar er is natuurlijk wel iets aan de hand. Kijk je naar de cijfers dan is actie gewoonweg nodig. Willen we ruimte op het net creëren dan moeten we dit dus nu regelen, samen met overheden, laadpaalexploitanten en de ev-rijder.’