Eerste groen licht Europees Parlement voor verbod producten gemaakt met dwangarbeid

De Europese Commissie presenteerde in september 2022 haar wetsvoorstel om met dwangarbeid vervaardigde producten op de Europese markt te verbieden. De 2 commissies hebben de conceptwettekst van de Europese Commissie goedgekeurd met 66 stemmen voor, 0 stemmen tegen en 10 onthoudingen. De plenaire vergadering van het Europees Parlement moet ook nog stemmen over de wetgeving. Als vervolgens ook de Raad van de Europese Unie heeft gestemd over de conceptwetgeving kunnen de onderhandelingen over de definitieve wettekst van start.

Bewijslast bij bedrijven
De wet maakt het straks mogelijk om het gebruik van dwangarbeid in toeleveringsketens van bedrijven te onderzoeken en daarnaast alle producten die zijn gemaakt met dwangarbeid aan de EU-grenzen tegen te houden en uit de handel te nemen. Deze zouden dan worden gedoneerd, gerecycled of vernietigd.

De commissies Interne Markt en Internationale Handel hebben nu hun standpunt bepaald over het weren van deze producten van de Europese markt. De Europarlementariërs willen onder meer dat er een lijst van risicogebieden en -sectoren komt. Voor goederen geproduceerd in deze gebieden met een hoog risico hoeven de autoriteiten niet langer te bewijzen dat mensen gedwongen zijn te werken, aangezien de bewijslast bij bedrijven komt te liggen.

Sanering en ruimere definities
De 2 commissies van het Europees Parlement willen dat goederen die van de markt zijn gehaald, pas weer worden toegelaten nadat het bedrijf heeft aangetoond dat het is gestopt met dwangarbeid in zijn activiteiten of toeleveringsketen en eventuele relevante gevallen heeft opgelost.

Europarlementariërs hebben ook de definities in de wettekst van de Europese Commissie bijgewerkt en uitgebreid. In het bijzonder wordt de definitie van dwangarbeid aangepast aan de normen van de Internationale Arbeidsorganisatie  (ILO). In die definitie omvat dwangarbeid ‘alle arbeid of diensten die onder bedreiging van een straf van een persoon worden gevergd en waarvoor deze persoon zichzelf niet vrijwillig heeft aangeboden’.

Genoegdoening
‘Dwangarbeid is een ernstige mensenrechtenschending’, stelt de Nederlandse co-rapporteur Samira Rafaela van Renew. ‘Het verbod waar we vandaag voor hebben gestemd, is essentieel om producten die met moderne slavernij zijn gemaakt tegen te houden en de economische stimulans voor bedrijven om dwangarbeid te gebruiken weg te nemen. Het zal klokkenluiders beschermen, slachtoffers genoegdoening bieden en onze bedrijven en midden- en kleinbedrijven (mkb) beschermen tegen onethische concurrentie. Onze wettekst bevat sterke bepalingen over een databank en is gendergericht, allemaal belangrijke elementen voor een duurzaam effect.’