Tijdelijk verbod Overijssel voor nieuwe zonneparken op landbouwgrond

Het tijdelijk verbod is vormgegeven door een gemeente te verplichten om bij de provincie een zogenaamd voorbereidingsbesluit aan te vragen voor het vergunnen van zonneparken op landbouw- en natuurgronden.

Half jaar
Provinciale Staten hebben nu een half jaar de tijd om te besluiten over de wijziging van de Omgevingsverordening en daarmee definitief de regels te herzien.

De Gedeputeerde Staten van Overijssel – waarin naast de BoerBurgerBeweging (BBB), GroenLinks PvdA, SGP en VVD zitten – hebben eerder dit jaar in het coalitieakkoord ‘Schouder aan schouder’  de ambitie opgenomen om de zonneladder te actualiseren en aan te sturen op een striktere toepassing ervan.

Aanvulling op verdienmodel
‘We willen geen grote zonneparken op landbouwgrond. Wel bieden we ruimte aan kleinschalige lokale initiatieven van grondeigenaren als aanvulling op hun verdienmodel. Daarbij willen we voorkomen dat er door koppeling van initiatieven alsnog grote zonneparken ontstaan’, aldus de partijen in hun coalitieakkoord.

Bovendien verwijst de provincie bij haar besluit voor een tijdelijk verbod naar minister Jetten die op landelijk niveau aan een ‘nee, tenzij’-beleid werkt voor zonneweides op landbouw- en natuurgronden.

Regionale Energiestrategie
Bovendien wijzen Gedeputeerde en Provinciale Staten van Overijssel erop dat de doelstelling uit de Regionale Energiestrategie (RES) bij de huidige hoeveelheid zonneparken naar alle waarschijnlijkheid al zal worden bereikt. De bieden in de RES momenteel namelijk 386 gigawattuur zonnestroom van zonneparken en 944 gigawattuur zonnestroom van zonnedaken. Het gaat om daadwerkelijk gerealiseerde projecten en projecten die in de pijplijn zitten en naar alle waarschijnlijkheid gerealiseerd worden. Daarmee gaat de provincie ervan uit dat het doel van 1,3 terawattuur hernieuwbare opwek met zon bereikt wordt.

‘Om te voorkomen dat er, aanvullend op bestaande initiatieven, nieuwe projecten voor zonneparken op landbouw- en natuurgronden worden gerealiseerd, stellen we voor om nieuw beleid voor te bereiden’, aldus de provincie in de toelichting op het tijdelijk verbod. ‘Het nemen van een voorbereidingsbesluit is het daartoe geëigende juridische instrument.’

Diepste geheim
Op deze manier voorkomt de provincie namelijk dat tijdens de voorbereiding van de aanpassing van de Omgevingsverordening, nog zonnevelden gerealiseerd worden die in strijd zijn met het voorgenomen beleid.

Om die reden is het nu genomen besluit ook in het diepste geheim voorbereid. Het voornemen op het tijdelijk verbod werd namelijk al begin september geformuleerd, zoals blijkt uit de toelichting op het voorbereidingsbesluit. Op deze manier wilde de provincie voorkomen dat gemeenten nog in alle haast nieuwe vergunningen zouden afgeven voor zonneweides op landbouwgrond.

Consultatie
Voor de nadere uitwerking van het nieuwe beleid start de provincie per direct een consultatieronde met gemeenten. Ook inwoners en initiatiefnemers kunnen straks op de voorgenomen aanpassingen van de Omgevingsverordening reageren alvorens de provincie een besluit neemt.

De provincie stelt zich in ieder geval alvast op het standpunt dat het niet nodig en ongewenst is dat er nieuwe plannen komen voor zonneparken op landbouw- of natuurgronden. ‘Uit een oogpunt van zuinig en efficiënt ruimtegebruik heeft het de voorkeur om zonnepanelen alleen toe te staan op gebouwen en onbenutte ruimtes binnen de gebouwde omgeving. Ons beleid is gericht op een zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik. Vanuit die visie zijn stedelijke functies – zoals woningen en bedrijven – aangewezen op de bebouwde omgeving en staan we in het landelijk gebied alleen functies toe die daar functioneel aan zijn gebonden. Zoals agrarische bedrijvigheid, natuur en recreatieve voorzieningen.’

Alle aanvragen voor projecten die voor 12 oktober 2023 zijn ingediend kunnen volgens de provincie gewoon door gemeenten verder in behandeling genomen worden en, indien ze aan alle vereisten voldoen, vergund worden. Voor aanvragen voor vergunningen die in de categorie van uitzonderingen vallen (red. zie kader), geldt het voorbereidingsbesluit niet. Deze aanvragen kunnen eveneens in behandeling worden genomen. Over circa een halfjaar zal Provinciale Staten dus definitief besluiten of het voorgenomen beleid daadwerkelijk wordt doorgevoerd in de Omgevingsverordening.

In de zomer van 2020 werd het provinciale ruimtelijk beleid voor zonne-energie in Overijssel ook al aangescherpt – waarbij diverse partijen destijds eveneens voor een tijdelijk verbod pleitten – en werd de zonneladder opgenomen in de handreiking zonnevelden.