‘Bouwsector mist klimaatdoelen door vervuilende productie zonnepanelen’

Om CO2-neutraal te worden, is de bouwsector onder andere afhankelijk van de verduurzaming van de bouwmaterialenindustrie. Metabolic en DGBC analyseerden in hun onderzoek de CO2-uitstoot van de productie van verschillende materiaalsoorten en producten voor de bouwsector.

Meeste impact
In de verkenning komt als eerste aan bod welke materialen binnen de woning- en utiliteitsbouw tijdens hun productie de meeste impact hebben. Voor de 5 meest impactvolle materialen – staal, beton, glas, isolatie en installaties – is een analyse gemaakt van de sectorale transitiepaden.

Er is expliciet gekozen om naar de hele bouw- en vastgoedsector te kijken, en niet alleen de nadruk te leggen op nieuwbouw van woningen. Dat maakt duidelijk dat er ook een opgave ligt bij het verduurzamen van toegepaste bouwmaterialen voor de verduurzaming van woningen. En dat is volgens de onderzoekers precies de complexe realiteit van de opgave naar een CO2-neutrale bouwkolom.

Zonnepanelen blijven achter
Met de huidige manier van produceren, blijven producenten en leveranciers van staal, beton, installaties, isolatie en glas steken op 48 procent CO2-reductie in 2030, terwijl 60 procent nodig is. ‘Radicaal anders bouwen én produceren is daarom nodig om de klimaatdoelen te halen’, stelt Laetitia Nossek van DGBC. ‘De installatiebranche, met zonnepanelenproducenten voorop, lijkt zich nog niet te realiseren dat er snel actie nodig is.’

De grotere vraag naar bouwmaterialen door de nieuwbouwopgave, maar ook in toenemende mate de renovatieopgave, staat volgens de onderzoekers op gespannen voet met de doelen om de CO2-uitstoot te verminderen. De grote toepassing van zonnepanelen zou met de huidige productiemethoden leiden tot een verdubbeling van de uitstoot. Waar bij staal, beton en isolatie de verantwoording helder is en de zoektocht naar duurzamere alternatieven gaande is, blijft de installatiebranche achter. De zonnepanelenproducenten zouden het minst duidelijk zijn over de uitstoot die de gebruikte materialen veroorzaken, constateerden de onderzoekers. Ook hebben zonnepanelenproducenten nog onvoldoende plannen om milieuvriendelijker te produceren. Terwijl dat wel nodig is, zeker omdat door de woningbouwopgave de vraag naar zonnepanelen naar verwachting blijft stijgen.

88 procent
Volgens de analyse van de onderzoekers zorgen zonnepanelen voor 88 procent van de impact binnen de categorie installaties. Daarbij is er wel een kritische kanttekening: sinds het uitvoeren van de studie die ten grondslag ligt aan de analyse van Metabolic zijn er enkele updates geweest aan de productkaarten van installaties in de Nationale Milieudatabase (NMD). Met name de milieubelasting van warmtepompen valt hoger uit. Hierdoor is het relatieve aandeel van deze installaties groter en zal daarmee het werkelijke aandeel van zonnepanelen dus lager zijn dan de genoemde 88 procent.

Ondanks dit gegeven constateren de onderzoekers dat geen routekaarten binnen de pv-industrie bestaan om CO2-reductie te realiseren. Daarom hebben de onderzoekers de reductiedoelen van 9 zonnepaneelfabrikanten geanalyseerd die samen 75 procent marktaandeel hebben. De conclusie is dat 4 van de 9 producenten überhaupt reductiedoelen hebben opgesteld en in 2030 volledig hernieuwbare energie te willen gebruiken in de productieprocessen. Voor deze doelen is er een plan van aanpak en de transparantie is hoog.