Minister Demir haalt uit: spookbedrijven ontvangen groenestroomcertificaten voor zonnepanelen

Bart Claes (Vlaams Belang) had in het Vlaams Parlement vragen aan minister Demir gesteld over de juridische haalbaarheid van de door haar gewenste knip in de groenestroomcertificaten en hoe zij wil vermijden dat kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), landbouwers en coöperatieven geraakt worden door die knip?

Haar voorstellen voldoen volgens Demir aan de Europese regelgeving inzake staatssteun. ‘De doelstelling is om oversubsidiëring te vermijden, want er zijn oversubsidies. Ook Europa zegt dat oversubsidie voor hernieuwbare energie niet kan. Of er nu een decreet (red. regeringspartij OpenVLD weigert vooralsnog in te stemmen met het voorstel van minister Demir) komt of niet, Europa zal sowieso handelen. Waar er oversubsidie is, en in Vlaanderen is dat effectief zo in de groenestroomcertificaten, zal de Europese Commissie knippen, en dat zal dan retroactief zijn. Mijn ontwerp van decreet is niet retroactief, het is gericht naar de toekomst.’

Geen overcompensatie
Demir stelt niet te weten hoeveel bedrijven exact geraakt zouden worden door de knip die zij voorstelt. Dat is opvallend, omdat de cijfers die de minister hierover eerder aandroeg sterk uiteenlopen met cijfers die in 2 studies uitgevoerd in opdracht van brancheorganisatie ODE Vlaanderen naar voren komen. ‘Initieel dachten we inderdaad dat het over 200 bedrijven zou gaan’, geeft Demir toe. ‘Maar het zijn er meer. Het zijn er wel geen 2.200, zoals de ODE Vlaanderen zegt.’

‘Het gaat vooral om het principe’, vervolgt ze. ‘Over het aantal bedrijven wil ik me zelfs niet uitspreken, of dat er nu 200, 400, of ik weet niet hoeveel zijn. Ik vind het principe belangrijk. Ik wil vooral ook zeggen dat groenestroomcertificaten geen contracten zijn. Ik vind het wel belangrijk dat we dat heel duidelijk onderstrepen. Het is een subsidiesysteem en bovendien bestaande staatssteun. Subsidies en staatssteun zijn slechts toegelaten zolang ze proportioneel zijn, dit betekent zolang subsidies geen overcompensatie zijn.’

1 januari 2024
Het is nog altijd de bedoeling van Demir dat de knip in de groenestroomcertificaten in werking kan treden op 1 januari 2024. ‘Het is al 3 keer goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Ik zal sowieso trachten om de onredelijke steun uit de factuur te halen voor de komende 10 jaar, want anders gaan we de komende 10 jaar nog moeten betalen. Voor mij is dat het principe. Ik vind wat wij zeggen heel redelijk, want installaties die niet terugverdiend zijn verlengen we nog 5 jaar. Zij kregen ook nog een gegarandeerd rendement. Dat vind ik logisch.’

Demir haalt daarbij hard uit naar de ontvangers van de groenestroomcertificaten. ‘Ik ben ook eens gaan kijken naar de bedrijven waar die groenestroomcertificaten toekomen en het blijkt dat een groot deel ervan die zo’n certificaten krijgen daar andere dingen mee doen. Ze kopen daarmee vastgoed, ze hebben leningen lopen, ze kopen aandelen in ik weet niet welke portefeuilles … Dat zijn projecten waarvan ik me afvraag of we dat allemaal moeten betalen, en ik vind van niet. Heel veel zit in aandelen, in allerlei portefeuilles, zelfs in het buitenland.’

Spookbedrijven
‘Moet de politiek dan vinden dat zo’n ondernemer die miljoenen toch nog moet krijgen omdat hij leningen lopen heeft, en er andere zaken mee gedaan heeft, of omdat hij anders failliet zou gaan?’, vervolgt Demir haar relaas. ‘Veel van die bedrijven zijn trouwens spookbedrijven. Daar is bijna niemand ingeschreven en de groenestroomcertificaten komen daar binnen. Dat is niet illegaal, dat mag, maar ik vind niet dat subsidies van de belastingbetaler daarvoor dienen.’

Demir benadrukt dat in het geval van kmo’s en coöperatieven ze bij installaties die niet zijn terugverdiend een verlenging krijgen. ‘Ze krijgen zelfs 2 keer een verlenging. Een eerste keer voor 5 jaar, en dan nog eens als de installaties nog altijd niet zijn terugverdiend. Ik vind dat heel redelijk. Ik kan dit systeem echt wel verdedigen, ook ten aanzien van de ondernemerswereld. Nogmaals, als wij het niet doen, dan gaat de Europese Commissie het wel doen. Europa kent het systeem, het is ook aangegeven aan Europa. We moesten dat doen, want sinds een aantal jaren wil Europa ook voor hernieuwbare energie geen oversubsidies. Het mechanisme is dus aangemeld bij Europa, dus als wij het niet doen dan zal Europa het doen, maar dan zal het retroactief zijn.’

Duidelijkheid
Claes wil op zijn beurt meer duidelijkheid over het mogelijke ingrijpen van de EU: ‘Hebt u een schrijven ontvangen van de Europese Commissie? Dat schrijven ontvangen we dan graag, of de juridische adviezen die dat zeggen. Is dat dan een actie die de Europese Commissie kan ondernemen tegen ons land, tegen onze regio, of is dat individueel per bedrijf?’

Demir stelt dat minister Dermagne van de federale regering van België bij de EU gemeld heeft dat Vlaanderen werkt aan een knip in de groenestroomcertificaten. ‘Ze hebben het dossier formeel gemeld aan de Europese Commissie. Als het decreet er niet komt, dan zal ik zelf een initiatief nemen richting de Europese Commissie.’