Afbouw salderingsregeling: ACM wilde subsidie voor thuisbatterij, standpunt gewijzigd na inmenging ministerie

In een interne mailwisseling van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) van 13 en 14 november 2022 is te lezen dat een artikel van de NOS over de financiële effecten van de salderingsregeling een medewerker getriggerd heeft om als toezichthouder zijnde stelling te nemen in de salderingsdiscussie.

‘Leuke one-pager tegen salderen’
‘Salderingsregeling is denivellerend en op dit moment ook volstrekt overbodig’, schrijft de ACM-medewerker in de interne mail. ‘Dat weet iedereen in de sector, maar als wij een mooie one-pager maken met cijfers over de effecten (arme huishoudens subsidiëren de rijke met x euro per maand), dan heeft dat denk ik wel effect. Bizarre prijzen op dit moment kunnen reden zijn om regeling vervroegd af te schaffen. Je kunt later altijd weer iets met een subsidie doen als de kilowattuurprijzen dalen, maar er ligt moment al zoveel zon-pv dat de vraag is wat nog nodig is.’

De ACM-medewerker aan wie de mail gericht is, wijst zijn collega op een eerder artikel op de website van Solar Magazine over de verplichting voor energiebedrijven om jaarlijks te salderen. Hij merkt op dat het ontwerp salderen ‘wel een beetje gevoelig’ zal liggen. ‘Verder leuk onderwerp. Ik weet hier vrij weinig van, maar ik ben wel voor een leuke one-pager tegen salderen.’

Duiken voor verantwoordelijkheden
De ACM-medewerkers besluiten ACM-directeur Energie Remko Bos en ACM-bestuurder Manon Leijten te informeren over hun idee om een notitie te maken over de wenselijkheid om de salderingsregeling af te bouwen. Daarbij zijn hun argumenten dat de salderingsregeling door de korte terugverdientijd inmiddels voor oversubsidiëring zorgt, huishoudens zonder zonnepanelen de rekening van het salderen betalen en overbelasting van het stroomnet.

Over dat laatste argument is in de interne mailwisseling de volgende passage te lezen: ‘De afnemer heeft door de salderingsregeling geen incentive om het net minder te belasten, de energie zelf te verbruiken of in te voeden op een moment wanneer dat gunstiger is voor het energiesysteem (punt over belastbaarheid van het net kan misschien gezien worden als de ACM die duikt voor haar verantwoordelijkheden omdat het beeld is dat wij er mede voor verantwoordelijk dat het laagspanningsnet nu onvoldoende verzwaard is).’

‘Wet niet perfect’
Een van de betrokken ACM-medewerkers informeert Bos op 17 november per mail over het idee om als ACM nog vóór het Kamerdebat van de Tweede Kamer over het wetsvoorstel van minister Jetten een one-pager te publiceren. De medewerker toezicht bij de Directie Energie schrijft in zijn mail aan Bos dat de stellingname niet bij zijn normale werk hoort, maar genoeg redenen te zien om als ACM de one-pager te publiceren. ‘Wij hebben hier een mening en expertise over, het is een vrij belangrijk onderwerp. Het sluit aan bij de ambitie om meer stelling te nemen in het publieke debat.’

Overigens ziet de medewerker ook redenen om geen stelling te nemen. ‘De minister heeft hier al een wet over ingediend. Die gaat het denk ik wel halen. De wet is niet perfect, maar er wordt wel een afbouw aangekondigd.’ Gezien de krappe deadline richting het Kamerdebat ziet hij ook geen kans om ‘een inhoudelijk doorwrocht document’ op te stellen, ‘maar eerder een samenvatting op hoofdlijnen waar mogelijk nog wel wat op aan te merken is’.

‘Mooi plan’
Manon Leijten wordt – vermoedelijk door dezelfde medewerker, maar zijn of haar naam is geanonimiseerd – op 21 november geïnformeerd. De mail aan Leijten is vrijwel identiek als die aan Bos, behalve dat hier over een two-pager wordt gesproken. Bovendien worden er enige twijfels geuit over het wetsvoorstel van minister Jetten. ‘De minister heeft het (wat ons betreft ok) voorstel om de salderingsregeling af te bouwen. Dat duurt wel lang. Ze beginnen in 2025 en willen geleidelijk afbouwen tot en met 2030’, schrijft de medewerker.

Leijten toont direct sympathie voor het initiatief van een ACM-notitie en spreekt van een ‘mooi plan’, maar wil wel dat de Directie Consumenten instemt met de two-pager. ACM-bestuursvoorzitter Martijn Snoep en ACM-bestuurslid Cateautje Hijmans van den Bergh, die door Leijten inmiddels ook betrokken zijn in de mailwisseling, spreken eveneens van een mooi en goed plan.

Bezwaar ministerie
Doordat de Tweede Kamer op het laatste moment besluit het debat over de salderingsregeling over het Kerstreces heen te tillen, besluit de ACM haar two-pager niet in december, maar pas half januari te publiceren.

Het ministerie voor Economische Zaken en Klimaat krijgt al voor de publicatie inzicht in de ACM-notitie en heeft bezwaar tegen één specifiek onderdeel van de two-pager: een subsidie voor thuisbatterijen. ‘Op het onderwerp opslag heeft EZK (red. het ministerie) een andere mening dan ACM. ... Volgens ons is het namelijk hoogst onzeker of thuisbatterijen een bijdrage gaan leveren aan het verlagen van de maximale piek’, schrijft de ambtenaar van het ministerie in zijn mail aan de ACM. ‘Daarvoor kunnen we ook verwijzen naar Martien Visser die voorziet dat thuisbatterijen in de zomer al vol zitten voor de middagpiek en in de winter juist extra netbelasting kunnen veroorzaken als geladen wordt wanneer er veel wind op zee is (tegelijkertijd met elektrische auto en warmtepomp).’

Twijfels
De mail van de ambtenaar – die ook naar een onderbouwing van de meerkosten voor de salderingsregeling vraagt – doet de ACM besluiten haar two-pager aan te passen en niet langer te pleiten voor een subsidie voor thuisbatterijen. Over de kosten van het salderen voor huishoudens zonder zonnepanelen schrijft de ACM-medewerker in zijn antwoord aan de ambtenaar van het ministerie tot slot dat ‘de eigen berekening van de ACM grof is en dat de prijsaannames moeilijk zijn te maken’.

De ACM-notitie die stelt dat de salderingsregeling consumenten zonder zonnepanelen enkele tientjes per maand kost, blijkt later een belangrijk onderdeel te zijn van het debat in de Tweede Kamer.

Bekijk hier in Solar Magazine Productzoeker welke thuisbatterijen er te koop zijn in de Benelux.