logo
wvhj2023
© Vanderwolfimages | Dreamstime.com
© Vanderwolfimages | Dreamstime.com
6 februari 2023

Jaar van de waarheid voor Europese zonne-energieambities

In 2023 stapelen de EU-besluiten rondom zonne-energiebeleid zich op. Wat zijn de hoogtepunten en verwachtingen? Solar Magazine bespreekt het met Bethany Meban van SolarPower Europe.

De Europese Unie (EU) lijkt meer gemotiveerd dan ooit aangaande de grootschalige uitrol van zonne-energie, in 2023 worden vele belangrijke beleidskogels door de kerk gejaagd…
‘Dit is het gevolg van natuurlijke progressie die voortvloeit uit de Europese Green Deal, het programma van de Commissie-Von der Leyen met als uiteindelijk doel om in 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te zijn. Het is ook de realiteit van het markttraject – vorig jaar is meer dan 40 gigawattpiek aan capaciteit geïnstalleerd, een stijging van 47 procent ten opzichte van 2021. De Russische inval in Oekraïne gooide extra olie op dat vuur; een versnelling van de energietransitie is ook een versnelling van de energieonafhankelijkheid.’

Europa wil weer een eigen zonne-energie-industrie opbouwen
‘De verwachtingen aangaande gigawattproductie binnen onze sector zijn hooggespannen. Het is tevens strategische noodzaak om onze energievoorzieningsketens veilig te stellen, zodat we onze afhankelijkheid van het buitenland niet verdiepen. Europa’s productiebasis voor zonne-energie heeft echter steun nodig. Om 30 gigawattpiek aan manufacturing mogelijk te maken tegen 2025 moeten de Europese leiders 30 miljard euro aan particuliere en publieke financiering mobiliseren. In Amerika werd vorig jaar de Inflation Reduction Act aangenomen die onder andere enorme investeringskredieten vrijmaakt voor fabrikanten van zonnepanelen en consumenten belastingvoordelen geeft voor verduurzaming. Dat schept daar een heel gunstig investeringsklimaat.’

Hoe reageert Europa hierop?
‘Op 1 februari publiceerde de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen het EU Green Deal Industrial Plan, nadat ze er een teaser over liet vallen op het World Economic Forum in Davos. Daarmee wil Europa in competitie blijven. Het plan omvat financiering door middel van versoepelde EU-subsidieregels en bestaande EU-fondsen. In maart komt er ook een Net-Zero Industry Act die industriedoelen voor 2030 vaststelt en fabrieksvergunningen versnelt. Dit alles is bedoeld om een nieuwe industriële revolutie te ontketenen; een beslissende impuls te geven aan de ontwikkeling en massaproductie van duurzame technologie, waaronder zonne-energie.’

Hoe gaan we dat doen?
‘Allereerst, dit is het niveau van aandacht voor dit onderwerp waar wij als zonne-energiesector al jaren om vragen. Dus in die zin zijn we heel blij. Het nieuwe plan is echter iets te breed. We moeten ervoor zorgen dat we ons richten op de exacte technologieën die net-zero en energiezekerheid stimuleren. De discussie over het toestaan van lidstaten om subsidies te gebruiken voor groene technologie is geopend. Wij willen dat landen die flexibiliteit tot 2030 hebben – een beetje zoals de Inflation Reduction Act. Maar de huidige plannen bieden die maar tot 2025. Deze zomer wordt een nieuw Europees Soevereiniteitsfonds ontwikkeld dat gebruikmaakt van bestaande EU-gelden. Deze financiële steun is van cruciaal belang als je kijkt naar de energieprijzen waarmee zonne-energiefabrikanten in Europa worden geconfronteerd. Die zijn 3 keer hoger dan in de Verenigde Staten en 2 keer zo hoog als in China. Dat heeft uiteraard gevolgen voor de concurrentiepositie van Europese zonne-energieproducenten.’

De elektriciteitsmarkt moet opnieuw worden vormgegeven?
‘De Europese Commissie werkt in de context van de energiecrisis aan een structurele hervorming van de elektriciteitsmarkt. Dit moet echter zeer zorgvuldig gebeuren, ook met betrekking tot grootschalige zonne-energieprojecten. Het succes hangt af van zekerheid over rendement op lange termijn. De herziening moet consumenten en bedrijven in staat stellen te profiteren van stroomafnameovereenkomsten (ppa’s) en tegelijkertijd een rol creëren voor elektriciteitsflexibiliteit en opslag op de markt. We moet oppassen voor te veel overheidsbemoeienis, bijvoorbeeld door Contracts for Difference verplicht te stellen. Dat zou innovatie in de kiem kunnen smoren.’

Hoe zit het met de aanstaande verplichting voor zonnepanelen op gebouwen via de herziene Energy Performance of Buildings Directive (EPBD-richtlijn)?
‘Hierin wordt medio februari een grote stap verwacht. Een belangrijke commissie van het Europees Parlement beslist dan hoe die zonnenorm op gebouwen eruit zal zien. Dit zal als basis dienen voor het besluit van het Europees Parlement in maart, waarin de onderhandelingspositie wordt bepaald. Vervolgens debatteert het Parlement met andere EU-instellingen – de Europese Raad en de Europese Commissie – voordat het wet wordt. Er zijn dus nog een paar momenten om de wetgeving vorm te geven. Het ziet ernaar uit dat de verplichting geleidelijk wordt ingevoerd, te beginnen met nieuwe openbare, commerciële en regionale gebouwen, en vervolgens ook met renovatie van deze gebouwen. Tegen het einde van het decennium zou deze verplichting zich kunnen uitbreiden naar nieuwe huizen, en na 2030 zouden we kunnen zien dat het ook van toepassing is op gerenoveerde huizen. Maar we moeten afwachten hoe de onderhandelingen verlopen.’

Wordt de doelstelling van 40 procent hernieuwbare energie verhoogd naar 45 procent in 2030?
‘De Europese Commissie stelde dit voor in het REPowerEU-plan, direct na het begin van de energiecrisis. Het Europees Parlement is het daarmee eens. Nu is het wachten op het definitieve standpunt van de lidstaten. Ze zijn echter niet allemaal enthousiast. Het is niet ondenkbaar dat er een compromis moet worden gesloten, terwijl die extra 5 procent een groot verschil maakt. Het zou een kantelpunt zijn in de energietransitie en EMBER berekende dat het de Europese import van gas zou halveren en daarmee dit decennium 200 miljard euro zou worden bespaard.’

De lidstaten moeten in juni ook hun klimaatplannen indienen bij de EU...
‘Ook dat is een moment van de waarheid. Tot nu toe zijn de ambities vaak ondermaats. 21 van de 27 EU-lidstaten halen tegen 2025 hun zonnedoelen voor 2030. Alle EU-lidstaten halen hun doelstelling tegen 2027. Kijk naar België, waar al 7,9 gigawattpiek aan zonnepanelen is geïnstalleerd terwijl de gemiddelde doelstelling voor 2030 8 gigawattpiek is. In Nederland gaat het om respectievelijk 17 en 27 gigawattpiek. Ambitie is bedoeld als een motor voor groei en een positief signaal voor investeringen – dus er is aanzienlijke ruimte voor de lidstaten om deze op te voeren.’

Hoe snel gaat het nu in Europa?
‘In 2030 moet Europa ons inziens 750 gigawattpiek aan zonnepanelen hebben geïnstalleerd, nu ligt er meer dan 200 gigawattpiek. In het meest conservatieve scenario komt er dit jaar in de EU 41 gigawattpiek bij, 54 gigawattpiek is waarschijnlijker. Het Internationaal Energieagentschap spreekt echter van een behoefte aan 60 gigawattpiek en adviseert Europa om dat doel na te streven. In ons meest optimistische scenario zien we een potentieel van 68 gigawattpiek. Het kan dus wel, maar dan zal heel Europa ervoor moeten gaan. Daarnaast is het natuurlijk ook nodig om het aanbod van mensen die het allemaal moeten doen te organiseren, we hebben het over een miljoen banen in 2030.’

Deel dit artikel:

Nieuwsbrief

Meld u aan voor de nieuwsbrief met het laatste nieuws!
Ja, ik wil de nieuwsbrief ontvangen en heb de privacy policy gelezen.

Laatste Nieuws

Bekijk al het nieuws

Meest gelezen

Producten