Nederland belast overwinst zonnepanelen en windmolens: inkomstenplafond van 130 euro per megawattuur, 1.500 installaties getroffen

De Europese Commissie stelde half september een noodinterventie op de Europese energiemarkten voor om de huidige hoge energieprijzen aan te pakken. Een van de voorgestelde maatregelen was een maximale prijs voor wind- en zonne-energie van 180 euro per megawattuur, maar ook een verplichting voor de Europese landen om het elektriciteitsverbruik met 10 procent te verminderen. De Europese energieministers stemden begin oktober met het plan in.

1,8 miljard euro
Eerder meldde minister Jetten nog drukdoende te zijn met de invulling van het prijsplafond en hij heeft nu bekendgemaakt dit per 1 december 2022 in te willen voeren. De opbrengst van de heffing wordt door Jetten geschat op 1,8 miljard euro, maar het bedrag is sterk afhankelijk van de ontwikkeling van de elektriciteitsprijs in die periode.

Omdat het door Europa verplichte plafond niet aansluit bij bestaande Nederlandse wetgeving, werkt minister Jetten aan een voorstel voor een zelfstandige uitvoeringswet om de overwinstbelasting te heffen. Hij verwacht dat een voorstel voor de wet in het voorjaar van 2023 bij de Tweede Kamer wordt ingediend. Het is wenselijk dat de wet na behandeling in de Tweede en Eerste Kamer uiterlijk op 30 juni gepubliceerd wordt en op 1 juli 2023 in werking treedt met terugwerkende kracht tot 1 december 2022. ‘Door de snelle totstandkoming van de Europese verordening en de datum dat de heffing van kracht wordt, moet er heel veel geregeld worden in korte tijd’, duidt Jetten. ‘Daarom kies ik ervoor met terugwerkende kracht de heffing in te zetten. De komende tijd wordt het wetsvoorstel verder uitgewerkt en blijven wij met brancheorganisaties in gesprek om tot een zo goed mogelijke uitvoering van deze heffing te komen. We houden hierbij rekening met de continu veranderende omstandigheden en het beperkte tijdsbestek voor implementatie.’

3.000 zonnepanelen
Nederland zet het plafond op 130 euro per megawattuur – 28 procent lager dan de 180 euro van de Europese Commissie – uitgezonderd projecten met een subsidie die hierboven ligt, daarvoor geldt de hoogte van de subsidie. Er zijn volgens Jetten in Nederland circa 100 productie-installaties waarvoor een SDE-beschikking is afgegeven met een basisbedrag hoger dan 130 euro per megawattuur.

De heffing geldt straks voor producenten die een productievermogen vanaf 1 megawatt hebben. Dit komt overeen met ongeveer 3.000 zonnepanelen of 1 grote windmolen. Naar verwachting zullen zo’n 1.500 productie-installaties onder de heffing komen te vallen. Ten tijde van de geplande investeringen was de marktprijs volgens minister Jetten tussen de 40 en 70 euro per megawattuur, waardoor er met een plafond van 130 euro per megawattuur nog steeds een goede winstmarge te behalen valt voor de elektriciteitsproducenten. ‘Ruim 15.000 gerealiseerde kleinere productie- installaties met een SDE++ beschikking en aangesloten op een grootverbruikersaansluiting worden daarmee niet met deze heffing geconfronteerd’, duidt minister Jetten. ‘Ook alle productie-installaties van zonnepanelen op woningen die zijn aangesloten op een kleinverbruikersaansluiting vallen buiten de heffing. Dit zijn meer dan 1,5 miljoen productie-installaties bij kleinverbruikers. Door deze grote reductie in aantallen worden de administratieve lasten enorm gereduceerd.’

Biomassa en kolen
Voor elektriciteitsopwekking uit biomassa geldt vanwege de hogere biomassaprijzen een plafond van 240 euro per megawattuur. Voor kolencentrales geldt een flexibel plafond. Zolang de kolen- en ETS-prijzen laag zijn, is het plafond gelijk aan de heffing voor alle elektriciteitsproducenten. Echter, wanneer de kosten voor kolen- en ETS-prijzen hoog zijn, is het plafond voor kolencentrales hoger. Dit om te voorkomen dat de kolencentrales als gevolg van deze tijdelijke heffing stoppen met produceren, wat haaks zou staan op het recente besluit om de productiebeperking in te trekken.

Per maand en gerealiseerde inkomsten
Het plafond geldt enkel voor gerealiseerde marktinkomsten. Dit om te voorkomen dat producenten die niet daadwerkelijk profiteren van de huidige hoge elektriciteitsprijzen, worden benadeeld omdat zij hun inkomsten hebben afgedekt tegen schommelingen op de groothandelsmarkt voor elektriciteit.

Nederland kiest er verder voor om de heffing over de marktinkomsten per maand te berekenen. Dit betekent dat naar alle marktinkomsten in een bepaalde maand wordt gekeken die voortvloeien uit de productie van elektriciteit uit de bronnen waarvoor het plafond geldt. Vervolgens worden deze marktinkomsten gedeeld door het betreffende aantal megawattuur productie. Dit geeft de marktinkomsten per megawattuur voor die maand.

Uitvoering
De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) en de Belastingdienst zullen samen de heffing uitvoeren, met een adviserende rol van de Autoriteit Consument & Markt. De NEa is verantwoordelijk voor het inhoudelijke deel en voor het toezicht en controleert of alle partijen aangifte hebben gedaan. De belastingdienst is verantwoordelijk voor het innen van het geld. De heffing zal voldaan worden via aangifte. Dit betekent dat de partijen zelf moeten berekenen of, en zo ja, hoeveel belasting zij schuldig zijn.