Ministers presenteren Afsprakenkader voor staatsdeelname in regionale netbeheerders

Het kabinet meldde afgelopen zomer bij monde van minister Jetten voor Klimaat en Energie en minister Kaag van Financiën een kapitaalstorting te willen doen en aandeelhouder te willen worden in de 3 regionale netbeheerders Alliander (Liander), Enexis en Stedin. Dit om een aanpak van het volle stroomnet te borgen.

Kapitaalstorting
De afgelopen periode hebben de regering, de netbeheerders en hun aandeelhouders intensieve gesprekken gevoerd om de randvoorwaarden voor deze oplossing verder uit te werken. Dat heeft geresulteerd in een Afsprakenkader waarin de partijen vastleggen hoe de staat een eventueel verzoek tot kapitaalstorting zal beoordelen en welke eisen de staat zal stellen aan een dergelijk verzoek tot toetreding en aan een eventuele participatie als nieuwe aandeelhouder.

Daarnaast bevat het Afsprakenkader procesafspraken. De overige kleinere regionale netwerkbedrijven hebben aangegeven dat ze vooralsnog de kapitaalversterking zelf kunnen invullen, maar indien dit in de toekomst verandert, kan het Afsprakenkader ook daar als basis dienen.

30 miljard euro
In totaal verwachten de 3 grootste regionale netwerkbedrijven tot 2030 circa 30 miljard euro te moeten investeren in de uitbreiding en verzwaring van het regionale elektriciteits- en gasnet. ‘Op de lange termijn verdienen de regionale netwerkbedrijven de efficiënte investeringen plus een redelijk rendement terug via de nettarieven, maar op de korte termijn moeten zij deze investeringen voorfinancieren met een combinatie van vreemd en eigen vermogen’, schrijven Jetten en Kaag in een toelichting aan de Tweede Kamer. ‘Daarbij is een solide kredietwaardigheid van belang om toegang tot vreemd vermogen te houden tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Om deze solide kredietwaardigheid te behouden, moeten de bedrijven additioneel eigen vermogen aantrekken.’

Als een netwerkbedrijf en zijn aandeelhouders vinden dat toetreding van de staat als nieuwe aandeelhouder noodzakelijk is om in de kapitaalbehoefte te voorzien, kunnen zij op basis van het Afsprakenkader een verzoek indienen. ‘Beoogd wordt het proces rondom de invulling van de kapitaalbehoefte van een regionaal netwerkbedrijf zorgvuldig, en efficiënt vorm te geven, met rekenschap voor de complexiteit, uitvoerbaarheid en transparantie van een dergelijk proces’, duiden de ministers. ‘Naast afspraken over tijdslijnen om een toetredingsverzoek goed en tijdig te kunnen behandelen, hebben we ook afspraken gemaakt over de manier waarop de kapitaalbehoefte wordt berekend.’

Vervolgproces
Het gepresenteerde Afsprakenkader is een onderhandelingsakkoord. Voordat de regionale netwerkbedrijven het kunnen ondertekenen, moeten zij hun interne goedkeuringsprocessen doorlopen en dienen hun aandeelhouders goedkeuring te geven. ‘Deze aandeelhoudersgroep betreft circa 200 medeoverheden’, aldus Jetten en Kaag. ‘Daartoe moeten zij ook eerst de gebruikelijke democratische processen doorlopen. Het onderhandelingsakkoord wordt aan de Europese Commissie voorgelegd met het oog op overleg over potentiële staatssteunaspecten. Stedin heeft reeds een toetredingsverzoek gedaan. Gezien de urgentie daarvan is 500 miljoen euro gereserveerd in de Miljoenennota 2023. De komende maanden zullen we dit verzoek tot toetreding beoordelen.’

Indien het kabinet van plan is een verzoek tot toetreding te honoreren en dus een nieuwe deelneming wil aangaan, zal het kabinet dit volgens de daarvoor afgesproken procedures, waaronder de voorhangprocedure, ter goedkeuring aan het parlement voorleggen.