‘Discussie over afbouw salderingsregeling nog niet afgerond’

Dat stelt Nold Jaeger, beleidsmedewerker bij Holland Solar. Deze week spreekt de redactie van Solar Magazine in ‘Politiek Vandaag’ met de branchevereniging over een alternatief voorstel voor de afbouw van de salderingsregeling. ‘Uit een doorrekening van ons alternatief voor de afbouw van de salderingsregeling blijkt dat de terugverdientijd van een zonnestroomsysteem lager is als de salderingsregeling wordt afgebouwd conform ons voorstel, terwijl alle Nederlanders in hun energierekening erop vooruitgaan’, opent Jaeger het gesprek.

Het plan van Holland Solar
De essentie van het voorstel van Holland Solar is dat het leveringsgedeelte van de salderingsregeling vanaf de ingangsdatum in zijn geheel wordt afgeschaft, waardoor de markt zelf kan bepalen wat het tarief wordt voor levering en teruglevering van stroom. Op deze manier wordt voorkomen dat de elektriciteitsprijs ook voor huishoudens zonder zonnepanelen stijgt. Bovendien zal dit consumenten stimuleren om de zelfopgewekte zonnestroom zoveel mogelijk zelf te gebruiken en zodoende de netbelasting te beperken. Om te garanderen dat de terugverdientijd van een zonnestroomsysteem circa 7 jaar blijft, dient het fiscale gedeelte van de salderingsregeling tot 2031 behouden te blijven. In de praktijk komt het erop neer dat, doordat de energiebelasting de komende jaren stapsgewijs wordt verlaagd, het fiscale gedeelte van de salderingsregeling ook stapsgewijs wordt afgebouwd.  

Onderstaande tabel laat de verschillen tussen de 2 voorstellen zien.

* Voor het percentage dat ze niet mogen salderen (36 procent in 2025, 45 procent in 2026, enzovoorts ) ontvangen kleinverbruikers een redelijke vergoeding van de leverancier. Toenmalig minister Wiebes maakte begin 2020 bekend dat een redelijke vergoeding 80 procent van het leveringstarief zal bedragen.

Opbouw energierekening
Om een voldoende goed inzicht te verkrijgen in de gevolgen van het Holland Solar-voorstel moet de opbouw van de energierekening voor consumenten nader onder de loep genomen worden.

De gemiddelde prijs per kilowattuur elektriciteit lag tot halverwege 2021 rond de 22 eurocent per kilowattuur. In 2022 is die prijs voor klanten die een nieuw energiecontract willen afsluiten – mede door de oorlog in Oekraïne – opgelopen tot 50 à 70 eurocent per kilowattuur. De verschillen met consumenten die nog een ‘oud’ contract hebben, zijn fors. Onderstaande tabel gaat uit van een stroomprijs zoals die half juni 2022 gold voor een huishouden in de provincie Noord-Brabant met een variabel energiecontract bij United Consumers.

* Naast de bovenstaande onderdelen betalen consumenten maandelijks vaste leveringskosten aan hun energieleverancier en vaste netbeheerderskosten aan hun netbeheerder. Tot slot krijgen zij van de rijksoverheid een vermindering van de energiebelasting, omdat de Belastingdienst een deel van het energieverbruik als basisbehoefte ziet.

Energiebelasting
‘In ons voorstel zou deze consument vanaf 1 januari 2025 het fiscale deel – de energiebelasting, ODE en btw – volledig mogen blijven salderen’, duidt Jaeger. ‘Voor de kale stroomprijs bepaalt het energiebedrijf de redelijke terugleververgoeding op basis van de marktprijs. De doorberekeningen laten zien dat, als ons voorstel wordt geïmplementeerd, de gemiddelde terugverdientijd van een residentieel zonnestroomsysteem 7,5 jaar zal zijn.’

Jaeger benadrukt dat het fiscale deel van de salderingsregeling wat Holland Solar betreft niet afgebouwd hoeft te worden, omdat het kabinet sowieso voornemens is om de energiebelasting op elektriciteit af te bouwen, waardoor consumenten automatisch steeds minder mogen salderen. ‘In het regeerakkoord is namelijk vastgelegd dat het energiebelastingtarief voor elektriciteit in de eerste schijf (red. tot en met 10.000 kilowattuur) in de periode 2023-2028 verlaagd wordt met 5,23 eurocent per kilowattuur, dat is ruim een halvering.’

De energiebelasting zou voor het kalenderjaar 2022 in de eerste schijf oorspronkelijk 9,068 eurocent per kilowattuur bedragen. In verband met de hoge energieprijzen heeft het kabinet deze echter verlaagd naar 3,679 eurocent per kilowattuur. In 2023 zal die korting op de energiebelasting waarschijnlijk niet meer gegeven worden.

Standpunten lopen uiteen
‘De salderingsregeling is en blijft een heikel dossier’, klinkt Jaeger realistisch. ‘Dat blijkt ook uit de kritische vragen die de Tweede Kamer heeft gesteld over het voorstel van minister Jetten. De afbouw van het salderen draait namelijk ook om sociale rechtvaardigheid – (armere) mensen zonder zonnepanelen moeten niet onevenredig veel meebetalen aan het financiële voordeel van zonnepaneeleigenaren – en in toenemende mate ook over de impact op het stroomnet. Het directe verbruik van zonne-energie moet gestimuleerd worden om verdere congestieproblemen op het stroomnet te voorkomen. Dat zijn 2 essentiële redenen waarom de Tweede Kamer goed moet nadenken voordat ze een definitief besluit nemen over de salderingsregeling. Het is echt niet een kwestie van op de groene knop drukken.’

Jaeger constateert dat de standpunten van de verschillende belangenorganisaties ook ver uiteenlopen. ‘Aan de ene kant zien we consumentenorganisaties die geheel tegen afbouw van de salderingsregeling zijn, omdat de terugverdientijd voor consumenten die al een zonnestroomsysteem hebben gekocht, gehandhaafd moet worden. Anderzijds zien we de netbeheerders die juist de salderingsregeling zo snel mogelijk volledig willen afbouwen, omdat de salderingsregeling ook ongewenste gevolgen heeft voor de belasting van het elektriciteitsnet. Tegelijkertijd heeft hij goede hoop dat veel stakeholders zich achter het voorstel van Holland Solar zullen scharen. ‘Sowieso is iedereen het erover eens dat er zo snel mogelijk duidelijkheid moet komen. Idealiter is voor het einde van het kalenderjaar de knoop doorgehakt en heeft er in de Tweede Kamer een stemming plaatsgevonden over het definitieve voorstel. Ons voorstel is veel simpeler dan het voorstel van de minister. De energierekening gaat er met ons alternatief voor consumenten veel begrijpelijker uitzien en we helpen de netbeheerders door, versneld, direct eigen verbruik te stimuleren. Want als consumenten hun wasmachine en droger aanzetten als de zon schijnt, gaan ze echt geld verdienen.’

Jaeger zou aan minister Jetten het volgende willen meegeven: ‘Denk tijdens het reces rustig na, en beschouw het alternatieve voorstel van de sector om de salderingsregeling af te schaffen en begin in september zo snel mogelijk aan het implementeren van een gewijzigde salderingsregeling.’