Boldewijn Sloet: ‘Afrikaanse zonne-energiemarkt staat aan de vooravond van een nieuwe golf’

Waar de zon veel schijnt, zijn de kansen voor zonne-energie per definitie groot. Dat geldt dus ook voor Afrika. Dat continent is echter enorm, het kent veel armoede en in vele landen is de netinfrastructuur deplorabel, zeker in de rurale gebieden. De introductie van pv verloopt er dan ook op geheel eigen wijze. De afgelopen 10 jaar is de verkoop van solar kits – bijvoorbeeld in de vorm van een zonnepaneeltje van 15 wattpiek, batterij en led-lamp – big business geworden. Maar die markt is inmiddels behoorlijk verzadigd volgens Boldewijn Sloet, chief executive officer bij SolarNow.

Over zijn top
‘Ik verhuisde 13 jaar geleden naar Oost-Afrika om te gaan werken bij een van die bedrijven’, vertelt Sloet. ‘Inmiddels is het een grote industrie geworden. Bedrijven schoten als paddenstoelen uit de grond en haalden veel geld op bij investeerders, vaak tientallen miljoenen. De markt is dan ook enorm. Kleine off-gridsystemen hebben hier bovendien een grote toegevoegde waarde. Ze brengen betaalbare elektriciteit naar mensen met weinig middelen en geen toegang tot een elektriciteitsnet. Maar het businessmodel van die bedrijven is moeizaam. Ze werken op basis van voorfinanciering en afbetaling. Bovendien zijn er veel verborgen kosten, bijvoorbeeld voor distributie en onderhoud. Het realiseren van groei is daarmee bijzonder kapitaalintensief. De markt lijkt sinds een paar jaar over zijn top heen, bedrijven hebben het lastig, sommige zijn al omgevallen.’

Nieuwe fase
Sloet maakte 1,5 jaar geleden de overstap naar SolarNow. Ook dat startte met de verkoop van solar kits aan particulieren in Kenia en Oeganda. Het haalde vanuit die propositie ook miljoenen op, onder andere bij aandeelhouder Shell. Maar het was inmiddels verder geëvolueerd. De zonne-energie- en opslagsystemen die het leverde, werden steeds groter, zodat daar bijvoorbeeld ook koelkasten en televisies op konden draaien. In 2020 maakte het bedrijf een rigoureuze ommezwaai. De residentiële markt werd gedag gezegd, de zakelijke omarmd. Het is aan Sloet om het bedrijf die nieuwe fase in te loodsen en daar een succes van te maken.

Leidende rol
Sloet: ‘We leveren en installeren nu zonne-energiesystemen van 500 wattpiek tot 50 kilowattpiek, met of zonder batterijen, en ook met een netaansluiting. Dat doen we onder andere voor scholen, ziekenhuizen en bedrijven. Die producten financieren we op dit moment niet voor, ze worden gewoon gekocht. Daar is ook markt voor. De prijzen van zonnepanelen en batterijen zijn over de jaren flink gedaald, de energieprijzen gestegen. Het opwekken van zonnestroom wordt daarmee financieel een aantrekkelijk alternatief, net zoals in rijke landen. Een netgekoppeld systeem betaalt zich hier gemiddeld in een kleine 4 jaar terug. We staan echt aan de vooravond van een nieuwe golf in de uitrol van pv in Afrika. SolarNow wil daar een drijvende kracht in zijn.’

Middenveld
De heroriëntatie van SolarNow is niet zonder gevolgen voor de omvang van het bedrijf. Op het hoogtepunt telde het 600 medewerkers, nu zijn dat er nog 60. De relevantie wat betreft het toevoegen van economische en maatschappelijke waarde is echter toegenomen, zo geeft Sloet aan. Waar de onderkant van de markt overbezet is, is er ook beperkte ruimte voor toetreders aan de bovenkant. Grote bedrijven realiseren grote zonne-energiesystemen. Maar die worden daarbij bediend door internationale spelers, bijvoorbeeld uit Zuid-Afrika en Europa. Het middenveld van de zakelijke markt is echter nog onderontwikkeld. Juist hierin schuilen grote kansen voor het vergoten van het welzijn en de welvaart van mensen.

Enorme stap vooruit
Neem de kleine agrarische ondernemingen, daar zijn er hier veel van, zegt Sloet.  ‘Zij kunnen bijvoorbeeld zonne-energie inzetten om water op te pompen, granen te malen, producten te drogen, of te koelen en zo lokaal waarde toe te voegen. Dat is een enorme stap vooruit op het gebied van verduurzaming, voedselzekerheid en het in eigen hand houden van verschillende stappen in de waardeketen. Die komt niet alleen ten goede aan die ondernemers, maar ook aan hun omgeving en de samenleving als geheel. SolarNow kan dus een groot verschil maken. Maar wat wij doen, heeft ook zijn uitdagingen. Netbeheerders zagen zonnestroom lange tijd als een bedreiging, dus er was een hoop tegenwerking. Nu beginnen ze in te zien dat de energietransitie ook hier onvermijdelijk is en zullen ze een nieuwe rol moeten vinden om ook van de opkomst van zonne-energie te profiteren. We gaan als pionier in de sector actief het gesprek aan met netbeheerders om modellen van samenwerking te onderzoeken. Zo kunnen we samen versnellen in de energietransitie van Kenia en Oeganda.’