Systeemstudie Overijssel: verzwaring elektriciteitsnet in alle scenario's nodig

Om de impact van de energietransitie in beeld te brengen, hebben onderzoekers van Berenschot en Quintel aan de hand van toekomstscenario’s –  gericht op 2030 en 2050 – de uiterste hoeken van een mogelijk energiesysteem verkend. Waar voor de Regionale Energiestrategie de focus ligt op 2030 en uit 1 scenario bestaat, ligt die bij de uitgevoerde systeemstudie op 2050. De resultaten van de systeemstudie geven inzicht in 4 mogelijke (extreme) toekomstscenario’s voor de provincie Overijssel die passen bij de 4 klimaatneutrale energiescenario’s voor Nederland in 2050.

Sterke toename
In alle 2050-scenario’s van de netbeheerders is de totale energievraag lager dan in de huidige situatie, zelfs als er forse groei in de mobiliteitssector en industrie plaatsvindt. Naast een afname van de finale vraag, verschuift de energiemix richting elektriciteit. Hierdoor stijgt in alle scenario’s het elektriciteitsverbruik met 50 tot 80 procent. Het verschuiven van de energiemix richting elektriciteit heeft gevolgen voor het energiesysteem.

‘Voor de provincie Overijssel impliceert dit een sterke toename van het vermogen zon-pv op zowel het land als op het dak en in kleinere mate een toename in de hoeveelheid wind op land’, aldus de onderzoekers. ‘Door de sterke toename van het aanbod neemt de druk op het elektriciteitsnet toe. In gebieden waar veel ruimte is voor zonneweides leidt dit tot aanbodknelpunten. Hoe groot deze problemen zijn, is afhankelijk van het toekomstscenario. Vooral in de scenario’s Regionale sturing en Nationale sturing waar Nederland (grotendeels zelfvoorzienend is) en elektriciteit een zeer belangrijke rol als energiedrager speelt, zijn de aanbodknelpunten zeer groot.’

Uitbreiding infrastructuur
Uit de studie blijkt volgens de onderzoekers dat de belangrijkste onzekerheden, die van invloed zijn op het Overijsselse energiesysteem, afhangen van keuzen in de ambitie van de regio en mix van duurzaam opgewekte elektriciteit. ‘Aanpassingen en uitbreidingen van de infrastructuur zijn in alle toekomstbeelden nodig. Het is belangrijk locaties, typen technieken en oplossingen voor knelpunten zorgvuldig te kiezen. Hierdoor kan de uitbreiding van de infrastructuur een minder grote opgave worden en kan het energiesysteem gebalanceerd, kosten-efficiënt en realiseerbaar blijven.’

‘De knelpunten in het elektriciteitsnet ontstaan voornamelijk door lokale productie van duurzame elektriciteit en met name door zon-pv’, is te lezen in de systeemstudie. ‘Dit levert naast dagelijkse overschotten in de zomer, ook over het jaar een onbalans op. Hoge productie in de zomer, bij een lagere vraag naar elektriciteit. De vraag naar elektriciteit is constanter, bij de enkele vraagknelpunten is dit voornamelijk een voorspelbaar dagelijks ritme van vraagoverschrijdingen. Door de inzet van elektriciteit voor ruimteverwarming zal de problematiek in de winter wel wat groter zijn dan in de zomer. Bij vraagknelpunten zal de piekvraag ook dichter bij de gemiddelde vraag liggen, dan bij aanbodknelpunten waarbij het aanbod vele malen hoger kan zijn dan het gemiddeld aanbod.’