Wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering: uitzonderingspositie voor zonneparken

Coördinerend minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft het wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met een aantal gerelateerde brieven.

Hoofddoel
Het kabinet verplicht zichzelf het hoofddoel – in 2030 zit de helft van de hectares natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau – linksom of rechtsom te halen. Deze ambitie acht het kabinet, na zorgvuldige afweging en gesprekken met de sectoren, financieel en maatschappelijk haalbaar. In het wetsvoorstel zit een systeem van monitoring en bijsturing: het effect van de bronmaatregelen wordt jaarlijks getoetst en het herstel van de natuur elke 2 jaar. Indien nodig stuurt het kabinet bij.

Belangrijkste elementen
De belangrijkste elementen van de nieuwe wet zijn:

1. Resultaatverplichting: de neerslag van stikstof op Natura 2000-gebieden moet omlaag. Daarover zegt het wetsvoorstel dat de depositie van stikstof in 2030 zó laag moet zijn dat minimaal de helft van de natuur in beschermde Natura 2000-gebieden dan op een veilig niveau zit.
2. Maatregelen voor natuur en terugdringen stikstofuitstoot: tot 2030 wordt 3 miljard euro geïnvesteerd in de natuur om deze te versterken en te herstellen. Alle sectoren nemen maatregelen om de stikstofuitstoot te verlagen. Hiervoor wordt tot 2030 2 miljard euro geïnvesteerd.
3. Monitoring en bijsturing: de resultaten worden gemonitord, ook via tussendoelen. Er wordt bijgestuurd als dat nodig is, bijvoorbeeld als een tussendoel niet gehaald wordt.
4. Vrijstelling voor de bouw: de uitstoot tijdens de bouw- en sloopfase is beperkt en tijdelijk. Tijdens deze fase krijgt de bouw daarom een vrijstelling. Zo krijgt de bouwsector gemakkelijker een vergunning voor bijvoorbeeld de bouw van extra woningen.

PAS
Om de hoeveelheid stikstof in de natuur terug te dringen, werkt de overheid sinds 2015 met het Programma Aanpak Stikstof (PAS). De Raad van State heeft eind mei in de uitspraak geoordeeld dat de overheidsaanpak niet voldoet, omdat de overheid toestemming geeft voor allerlei projecten die juist voor extra stikstofuitstoot zorgen. Daarmee mag het PAS volgens de Raad van State niet als basis voor toestemming voor activiteiten worden gebruikt. Om die reden ging er in augustus ook een streep door het bestemmingsplan voor een duurzaam bedrijventerrein met zonnepark in Cranendonck.

Het kabinet kondigde vorig jaar oktober al een reeks nieuwe maatregelen aan om de uitstoot en neerslag van stikstof te verminderen, de natuur te herstellen en de vergunningverlening verder op gang te brengen. Het kabinet sprak daarbij de intentie uit om bij projecten voor de opwekking van duurzame energie – zoals zonneparken – een uitzonderingspositie te creëren. En die uitzonderingspositie wordt nu dus in de wet vastgelegd.

Gedeeltelijke vrijstelling
Het wetsvoorstel bevat dus een gedeeltelijke vrijstelling van de natuurvergunningsplicht voor de bouwsector. De vrijstelling geldt voor bouwactiviteiten in de bouw- en sloopfase, waarin emissies tijdelijk en beperkt zijn. Deze vrijstelling maakt vergunningverlening voor de aanleg/bouw van onder andere woningen, utiliteit, energieprojecten en activiteiten in de grond-, weg- en waterbouw gemakkelijker.

Om deze vrijstelling mogelijk te maken, reserveert het kabinet in de periode 2021-2030 500 miljoen euro voor stikstofreductie in de bouw en 500 miljoen euro voor aanvullende maatregelen binnen of buiten de bouw. Het Rijk maakt afspraken met de bouwsector over deze reductie en bijbehorende maatregelen, gericht op emissiearme werk- en voertuigen. De maatregelen worden onderdeel van de structurele aanpak stikstof. Het kabinet benadrukt dat de (stikstof)effecten van de bouwvrijstelling periodiek worden gemonitord, zodat tijdig kan worden bijgestuurd indien nodig.