Rechter verklaart wettelijke aansluittermijn van 18 weken ongeldig

Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft in hoger beroep geoordeeld dat artikel 23 lid 4 van de Elektriciteitswet 1998 buiten toepassing moet blijven. Deze wettelijke bepaling over aansluittermijnen schrijft voor dat netbeheerders aansluitingen tot 10 megavoltampère binnen 18 weken moeten realiseren, maar dat is in strijd met artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

68.850,02 euro
De zaak draait om een Gelders varkensbedrijf dat zonnepanelen wilde plaatsen op de daken van zijn loodsen. Daarvoor was een nieuwe aansluiting nodig met een vermogen van 1 megavoltampère. Netbeheerder Liander realiseerde deze aansluiting uiteindelijk in 39 weken, terwijl de wet destijds 18 weken voorschreef. Het bedrijf eiste daarom een schadevergoeding van 68.850,02 euro voor gederfde inkomsten uit stroomlevering.

In eerste aanleg oordeelde de rechtbank Gelderland vorig jaar februari dat Liander geen schadevergoeding hoefde uit te keren.

ACM exclusief bevoegd
Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden volgt de lijn die eerder door het Hof van Justitie van de Europese Unie is uitgezet. Uit Europese elektriciteitsrichtlijnen volgt dat uitsluitend de Autoriteit Consument & Markt (ACM) als nationale regulerende instantie bevoegd is om voorwaarden voor netaansluitingen vast te stellen. Daartoe behoren ook de termijnen waarbinnen aansluitingen gerealiseerd moeten worden. De Nederlandse wetgever had deze bevoegdheid dus niet zelf mogen uitoefenen door een harde termijn in de wet op te nemen.

De rechtbank in eerste aanleg paste de 18-wekentermijn nog wel toe en oordeelde dat Liander weliswaar te laat was, maar niet aansprakelijk omdat een exoneratiebeding schade uitsloot. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden komt nu tot een geheel andere afweging. Door de wettelijke termijn van 18 weken buiten toepassing te laten, doet het hof naar eigen zeggen recht aan het grondrecht op een doeltreffende voorziening. Had de ACM de aansluitvoorwaarden vastgesteld in plaats van de wetgever, dan had Liander daar bezwaar en beroep tegen kunnen instellen bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven.

39 weken redelijk
Het hof vindt dat Liander de aansluiting binnen een redelijke termijn heeft gerealiseerd, zoals de eerste zin van artikel 23 lid 4 Elektriciteitswet 1998 voorschrijft. Daarbij weegt het zwaar dat de ACM in een ontwerpbesluit van juli 2022 voor vergelijkbare aansluitingen al een termijn van 40 weken voorstelde. Ook bleek uit gegevens van de toezichthouder dat de gemiddelde aansluittermijn voor grote aansluitingen in 2020 al 35 weken bedroeg, met pieken tot 47 weken bij sommige netbeheerders.

Het hof concludeert dat de gerealiseerde termijn van 39 weken op zichzelf redelijk is, zeker omdat voor deze aansluiting ook het elektriciteitsnet verzwaard moest worden met circa 700 meter nieuwe kabel. Het bedrijf had aangevoerd dat Liander sneller had kunnen werken door vooraf te analyseren welke verzwaringen nodig waren en door het ‘first come, first served’ principe los te laten. Liander wees erop dat netverzwaringen echter pas in een investeringsplan kunnen worden opgenomen na goedkeuring door de ACM en niet naar klantwens kunnen worden gerangschikt.