ACM gaat toegang eigenaren zonnepanelen tot data omvormers handhaven

Met de Europese Dataverordening krijgen consumenten en bedrijven meer controle over gegevens uit ‘slimme apparaten’. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) gaat handhaven dat dit in de praktijk ook daadwerkelijk gebeurt.

Toegang voor eigenaren
Met de inwerkingtreding van de Nederlandse uitvoeringswet krijgen gebruikers meer controle over gegevens uit slimme apparaten zoals omvormers van zonnepanelen en auto’s. Deze data waren voorheen vaak enkel toegankelijk voor fabrikanten van die apparaten. De Dataverordening geeft bedrijven, consumenten en overheden meer mogelijkheden om gebruik te maken van data uit slimme apparaten en om deze te delen met bedrijven naar hun keuze.

In de praktijk betekent dit dat de eigenaar van een zonnestroominstallatie of een auto toegang krijgt tot de gegevens die de omvormer verzamelt. Deze informatie kan bijvoorbeeld gedeeld worden met een servicebedrijf naar keuze voor onderhoud of reparatie. Dit hoeft dan niet meer per se bij de leverancier van de omvormer of auto te gebeuren.

Transparantie verplicht
De ACM ziet toe op de naleving van de Dataverordening door cloudaanbieders en leveranciers van slimme apparaten die hun hoofdkantoor in Nederland hebben. De waakhond gaat toezicht houden op hoe bedrijven toegang geven tot data uit slimme apparaten en hoe zij omgaan met verzoeken om data te delen.

Een belangrijk aandachtspunt is dat bedrijven richting consumenten en andere bedrijven transparant zijn over de gegevens die worden verzameld en op welke wijze toegang tot die gegevens wordt verleend. De ACM gaat in 2026 voorlichting geven over en onderzoek doen naar de naleving van deze informatieverplichting.

Clouddiensten en overstappen
Daarnaast moet de Data Act barrières wegnemen die overstappen tussen clouddiensten kunnen belemmeren. Gebruikers kunnen hun clouddiensten ook makkelijker combineren, doordat diensten makkelijker gekoppeld kunnen worden. Dit biedt volgens de ACM kansen voor meer concurrentie en innovatie.

In het onlangs door de Europese Commissie gepresenteerde voorstel Digitale Omnibus worden enkele kleine aanpassingen aan de Data Act voorgesteld. Als dit voorstel definitief wordt en de Nederlandse wetgever de Uitvoeringswet Dataverordening heeft aangepast, zal de ACM waar nodig haar toezicht daarop aanpassen en marktpartijen tijdig informeren over de eventuele gevolgen hiervan.

Melden van schendingen
Als bedrijven of consumenten denken dat hun rechten worden geschonden, dan kunnen zij dat melden bij de ACM. Van een schending kan bijvoorbeeld sprake zijn wanneer een bedrijf de gebruiker geen toegang geeft tot de data van een slim apparaat of wanneer er overstapdrempels bij een clouddienst worden ervaren. Deze signalen helpen de ACM en andere toezichthouders in Europa om effectief te kunnen optreden.

De ACM werkt in het toezicht op de Data Act samen met Europese toezichthouders om ook grensoverschrijdende problematiek te kunnen aanpakken. In Nederland werkt de ACM samen met de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), die is aangewezen als toezichthouder op bepalingen die samenhangen met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).