‘Meerdere opties voor stimuleren van gebruik waterstof door industrie’

Tegelijkertijd wijzen de onderzoekers ook op uitdagingen door marktconcentratie en complexiteit.

Belangrijkste bevindingen
De studie onderzocht 5 beleidsopties om het gebruik van groene waterstof en afgeleide producten (RFNBO’s) in de Nederlandse industrie te stimuleren. Dat is noodzakelijk om te voldoen aan het Europese RED-III-doel, dat vereist dat in 2030 het RFNBO-gebruik in de industrie ten minste 42 procent moet bedragen van het totale waterstofgebruik.

Marktuitdagingen
Uit de analyse blijkt dat 3 opties – met beperkte aanpassingen – het meest geschikt zijn: de HWI-opkoopregeling, eenzijdige contracts for difference (cfd’s) en tweezijdige cfd’s (red. tweerichtingscontracten). Deze instrumenten kunnen effectief bijdragen aan het vergroenen van het industrieel waterstofgebruik.

De onderzoekers signaleren dat de huidige markt voor waterstof sterk geconcentreerd is, met momenteel het merendeel van het finaal gebruik bij slechts 2 kunstmestproducenten. ‘Een hoge marktconcentratie heeft een negatieve impact op de efficiëntie van alle opties,’ schrijven de onderzoekers in het rapport, omdat de tenderdruk mogelijk laag is door een beperkt aantal deelnemers.

Ook merken de onderzoekers op dat het splitsen van de markt in waterstof die wel of niet in aanmerking komt voor de jaarverplichting of vraagsubsidie nadelen heeft. ‘Een administratieve marktfragmentatie leidt tot een lagere liquiditeit, minder transparante prijsvorming en speelt strategisch gedrag in de kaart,’ waarschuwt het rapport.

Beleidsaanbevelingen
Voor optie 1 – de HWI-opkoopregeling – zijn de complexiteit, matige transparantie en mogelijkheden voor strategische biedingen aandachtspunten. De complexiteit kan worden verlaagd door de directe interactie met de jaarverplichting te laten vallen.

Opties 2 en 5, beide vormen van contracts for difference, zijn minder complex dan optie 1 en daardoor laagdrempeliger. Een aandachtspunt is dat deze opties mogelijk tot herbestemming van groene waterstofvolumes leiden van de transport- naar industriesector.

De onderzoekers adviseren om vraagstimulering bij te laten dragen aan de ontwikkeling van een liquide markt, bijvoorbeeld via een fysieke regionale of virtuele EU-markt, zoals door verhandelbare garanties van oorsprong.