Berenschot ziet 3 verbeterpunten voor subsidie productie groene waterstof

Een van de conclusies van de onderzoekers is dat de huidige opzet kostenefficiënt elektrolysevermogen subsidieert, maar verbeteringen in administratieve processen, flexibiliteit en projectmonitoring noodzaak zijn om toekomstige elektrolyseprojecten beter te ondersteunen.

Succesvolle start
De OWE-subsidieregeling, die cruciaal is voor het behalen van de Nederlandse waterstofambities van 3 tot 4 gigawatt elektrolysevermogen in 2030, heeft in de eerste ronde 100 megawatt aan elektrolyseprojecten ondersteund. Van de 7 gehonoreerde projecten hebben 5 al een definitieve investeringsbeslissing genomen, voornamelijk kleinere projecten gericht op tankstations.

De 2 grotere, industriegerichte projecten hebben nog geen beslissing genomen vanwege onzekerheden rond regelgeving, marktomstandigheden en afzetzekerheid. Deze externe factoren vormen een aanzienlijke uitdaging die buiten de directe invloedssfeer van de subsidieregeling valt.

Administratieve vereenvoudiging
Berenschot beveelt aan de administratieve lasten proportioneel te maken aan de projectomvang. ‘Het huidige ontwerp houdt onvoldoende rekening met verschillen in projectomvang', is te lezen in het rapport. De onderzoekers suggereren een indeling in categorieën – bijvoorbeeld kleiner dan 20 megawatt, 20 tot 100 megawatt, en groter dan 100 megawatt – met aangepaste eisen per categorie.

Ook de planning en tijdslijnen kunnen verbeterd worden. Idealiter zou de conceptregeling vóór de zomer gepubliceerd moeten worden, met openstelling in oktober. Dit geeft indieners meer voorbereidingstijd en verkleint de kans op knelpunten tijdens het aanvraagproces.

Kostenefficiëntie verbeteren
Het huidige rangschikkingscriterium in euro per megawatt blijkt effectief zolang de focus op elektrolysevermogen ligt. Mocht het beleid verschuiven naar productiegericht denken, dan adviseren de onderzoekers een rangschikking op basis van subsidie per kilogram geproduceerde waterstof.

De evaluatie toont aan dat het vermijden van een ‘hokjes-benadering’ bij de selectie van projecten de kostenefficiëntie verbetert. Prioritering van specifieke technologieën, zoals dubbelgekoppelde installaties, kan deze efficiëntie juist verminderen.

Projecthaalbaarheid verhogen
Een belangrijke constatering is dat externe factoren zoals regelgevingsonzekerheid, gebrek aan waterstofinfrastructuur en hoge energieprijzen de uitvoering van projecten belemmeren. ‘Het splitsen van administratieve eisen naar projectomvang zou de haalbaarheid kunnen verbeteren', adviseren de onderzoekers.

Voor toekomstige subsidieronden raadt Berenschot aan om strengere monitoring en handhaving van voortgangseisen toe te passen. Tegelijkertijd moet er flexibiliteit blijven voor onvoorziene externe veranderingen, zoals verhoogde productiekosten door nieuwe regelgeving.

Toekomstgerichte aanbevelingen
De onderzoekers stellen voor om niet-benutte middelen terug te laten vloeien naar volgende subsidieronden. Dit zorgt ervoor dat het budget gereserveerd blijft voor waterstofproductie en daarmee het oorspronkelijke doel dient.

Ook worden ‘groene rentes’ en afnamezekerheid als opties genoemd om de kosten voor projectontwikkelaars te verlagen. Hierdoor hebben projecten minder subsidie nodig en kan de OWE meer elektrolysevermogen honoreren.