Minister: prijsverschillen modelcontracten energiebedrijven zijn logisch

De Tweede Kamerleden hadden vragen gesteld aan de minister over 11 energieleveranciers die volgens de ACM structureel hogere tarieven rekenen. De waakhond meldde half april dat het verschil tussen het goedkoopste en duurste energiecontract voor consumenten zo’n 900 euro bedraagt.

Vrije prijsvorming
Minister Hermans nuanceert in haar antwoorden dat het hier gaat om een indicatie van prijsverschillen, waarbij ‘de uiteindelijke prijs voor de consument lager kan zijn door bijvoorbeeld kortingen’. Ze benadrukt dat in de energiemarkt het principe van vrije prijsvorming geldt en dat prijsverschillen logisch zijn omdat leveranciers verschillende kosten maken.

‘Het is aannemelijk dat het aanbieden van het modelcontract specifieke kosten meebrengt voor energieleveranciers die zich toeleggen op dynamische contracten, omdat het niet goed aansluit op hun bedrijfsmodel en systemen’, stelt de minister.

Toezicht ACM
De minister wijst erop dat de ACM toezicht houdt op de redelijkheid van tarieven en kan ingrijpen als er sprake is van onredelijk hoge tarieven. ‘De ACM richt haar toezicht risico-gestuurd in, waarbij zij kijkt naar waar haar toezicht de meeste impact heeft,’ aldus Hermans.

Misbruik van marktmacht ligt volgens de minister ‘in de huidige markt met veel verschillende aanbieders niet voor de hand, al blijft alertheid geboden.’ Ze erkent wel dat informatie-asymmetrie kan voorkomen omdat energieproducten complex zijn.

De Kamerleden vroegen ook waarom energieleveranciers niet verplicht zijn hun prijsopbouw en gemiddelde marges per contractvorm transparant te publiceren. De minister antwoordt dat dit concurrentiegevoelige informatie betreft. ‘Als deze informatie publiek wordt, neemt het risico op prijsafstemming toe,’ waarschuwt ze.

Nieuwe Energiewet
De minister wijst op de nieuwe Energiewet, die vorig jaar door beide Kamers is aangenomen en vanaf 1 januari 2026 ingaat. Deze wet verankert de consumentenbescherming bij de levering van elektriciteit en gas steviger. Energieleveranciers zullen volgens de minister verplicht worden om ‘elektriciteit en gas aan consumenten te leveren tegen transparante en redelijke prijzen en onder transparante en redelijke voorwaarden’.

Daarnaast wordt het belang van transparantie en vergelijkbaarheid verankerd in het recht voor consumenten op ‘kosteloze toegang tot ten minste één onafhankelijk vergelijkingsinstrument dat de gehele markt bestrijkt, of meerdere vergelijkingsinstrumenten die in voldoende mate de markt bestrijken.’

Geen prijsplafond
Een andere maatregel om de vergelijkbaarheid te verbeteren, is dat bonussen enkel in geldelijke vorm mogen worden gegeven. Dit zorgt ervoor dat voor consumenten duidelijker is hoeveel zij voor hun energiecontract gaan betalen.

De suggestie om een maximale marge of prijsplafond in te stellen voor modelcontracten wijst de minister resoluut af. ‘Het opleggen van een maximale marge of prijsplafond is strijdig met de Europese regelgeving over energiemarkten gezien dit niet passend is binnen het principe van vrije prijsvorming,’ stelt ze.

Energiemonitor
Voor consumenten die willen weten hoe de prijzen zich ontwikkelen, wijst de minister op de maandelijkse Energiemonitor van de ACM. Deze presenteert diverse marktontwikkelingen, zoals prijsverschillen tussen energiecontracten en de kostenopbouw van energiecontracten.

De minister raadt consumenten aan om contracten goed te vergelijken, bijvoorbeeld via een prijsvergelijker, en over te stappen. Zo kunnen zij zelf actief op zoek gaan naar de beste deal in een markt waar prijsverschillen volgens haar een normaal verschijnsel zijn.