Kamervragen over beveiligingsrisico’s Chinese omvormers voor zonnepanelen

Amerikaanse experts hebben deze geheime apparatuur ontdekt, die mogelijk het elektriciteitsnet kan verstoren.

Europese afhankelijkheid
De afhankelijkheid van Chinese omvormers binnen Europa baart de CDA-Kamerleden zorgen. Naar schatting is 200 gigawatt aan Europese zonne-energiecapaciteit – vergelijkbaar met het vermogen van meer dan 200 kerncentrales – verbonden aan in China geproduceerde omvormers. Deze situatie creëert volgens hen potentiële veiligheidsrisico’s voor onze energie-infrastructuur.

Volgens Reuters zijn in sommige Chinese omvormers ongedocumenteerde communicatieapparaten aangetroffen. Deze apparaten zouden firewalls kunnen omzeilen en mogelijk stroomnetten op afstand kunnen verstoren of uitschakelen.

Nationale veiligheid
De CDA-Kamerleden vragen de ministers of de zonne-energiecapaciteit en bijbehorende omvormers vallen onder vitale objecten die de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) moet beveiligen. Ook willen zij weten of de inlichtingendienst naar aanleiding van deze onthullingen maatregelen wil bevorderen.

In Nederland heeft de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur in 2023 al gewaarschuwd voor de kwetsbaarheid van zonnepaneelomvormers. Uit hun onderzoek bleek dat geen enkele van de onderzochte omvormers voldeed aan de veiligheidsnormen. Deze waren eenvoudig te hacken, van afstand uit te schakelen of in te zetten voor zogenaamde DDoS-aanvallen.

Europese initiatieven
De Kamerleden vragen ook naar Europese maatregelen tegen de import en het gebruik van potentieel onveilige Chinese omvormers. Zij verwijzen naar Litouwen, waar het gebruik van deze omvormers in installaties boven een bepaalde capaciteit verboden is.

De vraag is of vergelijkbare maatregelen in Nederland overwogen worden. Volgens eerder onderzoek van cybersecuritybedrijf Secura kan een gecoördineerde uitschakeling van een groot aantal omvormers ernstige gevolgen hebben voor de stabiliteit van het elektriciteitsnet.

Nederlandse situatie
De CDA-leden willen van ministers Hermans en Uitermark ook weten in hoeverre en op welke schaal omvormers van Chinese makelij momenteel in Nederland zijn geïnstalleerd. Eerder bleken 42.000 Nederlandse installaties met zonnepanelen kwetsbaar voor hackers door slechte beveiliging.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei gaf afgelopen oktober aan dat de kans op een grootschalige aanval op het Nederlandse stroomnet door het hacken van omvormers zeer klein is.

Toekomstige bescherming
De CDA-Kamerleden vragen ook naar de Nederlandse implementatie van de Critical Entities Resilience Directive (CER) en de Network- and Information Security 2 Directive (NIS2). Deze Europese richtlijnen zijn bedoeld om de beveiliging van vitale infrastructuur te verbeteren.

Vanaf 1 augustus 2025 worden verdere cybersecurityeisen verplicht op grond van de herziene Radio Equipment Directive (RED). Deze eisen gelden voor draadloos verbonden apparatuur, waaronder zonnepaneelomvormers.

De ministers moeten de Kamervragen van het CDA beantwoorden voordat de gebruikelijke termijn van 3 weken is verstreken. Mocht die beantwoordingstermijn te kort zijn, dan kunnen zij een uitstelbericht sturen en de vragen binnen 6 weken beantwoorden.