AI en de energietransitie: ‘Geen keuze of verplichting, maar pure noodzaak’

Aan het woord is John Harinck, sector lead energie en duurzaamheid van AI Coalitie voor Nederland. De AI Coalitie voor Nederland bevordert kennis, vaardigheden en innovatie voor toepassing van AI door professionals, bedrijven en overheden in Nederland. Middels integrale, doelgerichte programma’s worden zo belemmeringen voor sectoren en knelpunten van nationaal belang aangepakt. De toepassingsgebieden omvatten onder meer Energie en Duurzaamheid, Gezondheid en Zorg, Technische Industrie, Defensie, Veiligheid en Haven en Maritiem.

Impact op schaal
‘De AI Coalitie voor Nederland – AIC4NL – is een missiegedreven organisatie die de Nederlandse AI-transitie wil aanjagen en implementeren’, vertelt Harinck. ‘We zetten in op het organiseren van initiatieven voor en met belanghebbenden die gedeelde behoeften hebben. Dat is complex en uitdagend, maar creëert op grotere schaal enorme impact. Zo zien we in Europa en Nederland de voordelen en risico’s van AI. Er zijn regels vastgelegd in de nieuwe AI Act van de EU. Hoe moeten we die interpreteren, wat zijn de consequenties voor de sector en hoe kun je daar het beste mee omgaan? Dat is typisch zo’n thema om met de keten op te pakken.’

Aanpassingsvermogen
Harinck: ‘AI ontwricht als systeeminnovatie langzaam maar zeker hele sectoren, arbeidsmarkten en vakgebieden, de energiesector incluis. Het biedt enorme kansen, maar stelt tegelijkertijd ons aanpassingsvermogen en onze bereidheid tot leren en bijblijven op de proef. Europa en Nederland investeren daarom in de ontwikkeling van vaardigheden en kennis op alle niveaus, in navolging van de Verenigde Staten en China. In steeds meer landen, waaronder Canada, China, Zuid-Korea en het Verenigd Koninkrijk, leren kinderen op de basisschool al AI-basisvaardigheden. In Nederland faciliteert het AiNed Groeifonds de start van AIC4NL. De missie: Nederland bekwamen en toerusten voor de ontwrichtende én kansrijke omslag die AI teweegbrengt.’

Grote uitdagingen
De sector Energie en Duurzaamheid van AIC4NL werkt samen met energiegebruikers en energieproducenten, energiebedrijven, energiecoöperaties, netbeheerders, kennisinstellingen, system operators en solution providers. De focus ligt op AI in de energietransitie. Harinck: ‘In deze transitie ontstaan knelpunten waarvoor AI-gebaseerde oplossingen steeds essentiëler worden. Zo wordt het nauwkeurig kunnen voorspellen van wind, zon en energievraag steeds belangrijker. Ook het kosteneffectief matchen van variabel aanbod met de vraagzijde op alle tijdschalen is een groeiende uitdaging. En bij energienetwerken speelt de vraag: hoe kunnen we door slimme innovaties de bestaande netcapaciteit zo effectief mogelijk benutten en zo de kosten van netwerkuitbreidingen in toom houden? Voor al deze uitdagingen biedt AI oplossingen die bijdragen aan een betaalbaar, betrouwbaar en duurzaam energiesysteem.’

Lees het volledige artikel hieronder in de mei 2025-editie van Solar Magazine.