‘Energietransitie in gevaar door slecht samenspel gemeenten met burgers’

In de nieuwste editie van de monitor – gemaakt door de Stichting Buurkracht – komen 2 belangrijke trends naar voren: een dalend vertrouwen van burgers in de overheid en groeiende kloven tussen de overheid en burgers. Stichting Buurkracht heeft al meer dan 800 bewonersinitiatieven succesvol begeleid bij verduurzaming en vergroening.

Genegeerd
Uit het onderzoek blijkt dat bewoners graag willen bijdragen aan duurzaamheidsprojecten, maar zich vaak niet serieus genomen voelen. Het onderlinge vertrouwen daalt, bewonersinitiatieven voelen zich onvoldoende betrokken en gemeenten worstelen met capaciteit en beleidsdruk. De kloof tussen beleid en praktijk dreigt groter te worden. Opmerkelijk is dat burgers wél een voldoende geven – een magere 5,6 – voor situaties waarin hun inbreng daadwerkelijk wordt meegenomen. ‘De periode van losse initiatieven is voorbij en zonder actieve betrokkenheid van bewoners dreigt de energietransitie vast te lopen’, waarschuwt Roel Woudstra, directeur van Buurkracht.

Terwijl gemeenten vooral bezig zijn met plannen maken en nieuwe wetgeving implementeren, ondernemen bewonersinitiatieven volgens de onderzoekers concrete actie. Ongeveer 70 procent van de gemeenten werkt aan klimaatdoelstellingen voor 2030, maar voornamelijk op papier. Bewonersorganisaties richten zich juist op praktische energiebesparings- en verduurzamingsacties in hun buurt.

Ongelijkwaardige relatie
De manier waarop gemeenten en bewoners elkaar zien, verschilt sterk. 4 op de 10 gemeenten noemen de relatie een partnerschap, terwijl slechts een kwart van de bewonersinitiatieven dit zo ervaart. Bewoners beschrijven de band eerder als afstandelijk of transactioneel: er is wel contact, maar geen gelijkwaardigheid.

‘Profiteer als gemeente van actieve bewoners en ga het gesprek aan, zodat acties aansluiten bij beleid’, adviseert Woudstra. ‘De wil is er. Het vraagt van gemeenten om niet alleen te zenden of te informeren, maar om ruimte te bieden voor dialoog, cocreatie en samen optrekken. En het vraagt van bewoners om verantwoordelijkheid te nemen en de ruimte ook te durven pakken. En voor bewonersinitiatieven geldt: betrek de gemeente bij je plannen en praat met de buren.’