Planbureau: klimaatdoel 2030 uit zicht, kabinet moet snel in actie komen

Het kabinet-Schoof moet daarom snel in actie komen en extra beleid maken dat op korte termijn tot extra reductie van de uitstoot van broeikasgassen leidt. Dat concluderen de onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de nieuwste editie van de Klimaat- en Energieverkenning (KEV). Vorig jaar concludeerde het PBL juist nog dat onder het laatste kabinet Rutte het klimaatdoel voor 2030 voor het eerst in zicht was gekomen.

Vertraging
Dat het klimaatdoel nu uit zicht is, komt volgens het PBL niet alleen door tegenslagen in de uitvoering – zoals vertraging van windparken op zee en stagnatie bij de productie van groene waterstof – maar ook door politieke keuzes. De onderzoekers wijzen daarbij op het schrappen van het ‘Betalen naar Gebruik’ in de vorm van de kilometerbeprijzing voor automobilisten en het afschaffen van de salderingsregeling voor zonnepanelen.

Verder zijn in de industrie de groeiverwachtingen voor de productie van groene waterstof verlaagd, onder meer doordat de kosten van elektrolysers fors zijn gestegen, de nettarieven voor elektriciteit sterk oplopen en er onzekerheid in de markt bestaat over de vraag naar groene waterstof. Daarbij komt dat het aardgasverbruik in de industrie op dit moment weer toeneemt, omdat de energieprijzen minder hoog zijn dan in de afgelopen 2 jaar.

Heel erg onwaarschijnlijk
Het planbureau schrijft in de KEV 2024 dat het al met al ‘heel erg onwaarschijnlijk’ en minder dan 5 procent is dat het kabinet het wettelijke klimaatdoel van 55 procent emissiereductie in 2030 haalt. Het huidige uitgewerkte beleid – dat bestaat uit door het kabinet al vastgesteld én voorgenomen beleid – leidt tot CO2-reductie van 44 tot 52 procent in 2030. Doorrekenbare plannen – met zogenaamd geagendeerd beleid dat nog niet concreet is uitgewerkt – kan dit oplopen naar 45 tot 52 procent CO2-reductie.

Daarbij stellen de onderzoekers dat een deel van dit geagendeerd beleid teniet wordt gedaan door hogere emissies in de mobiliteit en de landbouw. Die hogere emissies zijn het gevolg van diezelfde geagendeerde maatregelen, waaronder de verhoging van de maximumsnelheid naar 130 kilometer per uur.

In onderstaande tabel is de kans weergegeven voor het behalen van de verschillende klimaat- en energiedoelen.

* de sectordoelen betreffen indicatieve restemissies

Snel reducties
De onderzoekers wijzen er verder op dat het kabinet alleen met extra beleid dat snel reducties oplevert het doel nog dichterbij kan brengen. Het PBL denkt dat nog 16 tot 24 megaton extra CO2-reductie nodig is. Om het doel met 50 procent kans te halen, is nog 16 megaton extra uitstootreductie in 2030 nodig, om het doel met een heel erg grote kans – een kans van 95 procent – te halen is nog 24 megaton extra reductie nodig.

Vooralsnog verwacht het PBL echter dat het klimaatdoel pas in 2035 wordt behaald – de kans dat het doel in dat jaar gehaald wordt, is 65 procent – want voor dat jaar stelt het planbureau dat de CO2-reductie op 52 tot 61 procent uitkomt. Kritische kanttekening is dat de ramingen voor 2035 heel onzeker zijn door de uitwerking van Europees en nationaal beleid na 2030. De grootste daling wordt verwacht van de sectoren elektriciteit en mobiliteit. De elektriciteitsemissies dalen doordat de capaciteit van wind- en zonne-energie verder toeneemt, terwijl de elektriciteitsvraag afneemt.