Klimaatdoel 2030 voor het eerst in zicht, mede door snellere groei zonnepanelen

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft op Prinsjesdag het eerste deel van de KEV 2023 gepubliceerd.

5 procent extra
De PBL-onderzoekers melden in de nieuwste editie van de KEV dat het inmiddels demissionaire kabinet met de plannen in de Voorjaarsnota Klimaat een belangrijke stap vooruit zet naar het 2030-doel.

De plannen die concreet genoeg zijn, zorgen volgens het PBL voor 5 procent extra CO2-reductie ten opzichte van de raming van vorig jaar. Inmiddels is een reductie van 46 tot 57 procent mogelijk. Wel waarschuwen de onderzoekers dat om de bovenkant van deze bandbreedte aan te tikken en dus het doel te halen, alles moet meezitten. Daarbij gaat het ook om niet-stuurbare factoren zoals het weer en de elektriciteitsimport.

Snelle implementatie nodig
Om het klimaatdoel met voldoende zekerheid te kunnen halen, benadrukt het PBL dat het van groot belang is om alle klimaatplannen zo snel en ambitieus mogelijk uit te werken en te implementeren. Vertraging door de Tweede Kamerverkiezingen en de formatie van een nieuw kabinet vormen een extra bedreiging voor het halen van dit doel.

De speelruimte tot 2030 is volgens de onderzoekers zeer beperkt. Voor veel maatregelen moeten ook de juiste randvoorwaarden worden geschapen. Daarvoor is flankerend beleid nodig: aanpassing van wet- en regelgeving en handhaving daarvan, en snellere vergunningverlening voor de aanleg van de benodigde energie-infrastructuur die al gepland is. Ook moet er voldoende geschoold personeel zijn voor de uitvoering van plannen.

Flink hoger stroomverbruik
Dankzij een hogere elektriciteitsvraag in vooral mobiliteit en industrie – onder meer door een verschuiving van benzineauto’s naar elektrische auto’s – stijgt het geraamde elektriciteitsverbruik in 2030 door de nieuwe plannen naar 138 tot 159 terawattuur. Dit is ruim 10 procent hoger dan in de raming van vorig jaar.

Tegelijk is het twijfelachtig in hoeverre de energie-infrastructuur verdere emissiereductie voor 2030 nog kan faciliteren. Realisatie van extra infrastructuurprojecten, die nog niet in de investeringsplannen van netbeheerders zijn opgenomen, is voor 2030 niet meer goed denkbaar. Zo is infrastructuur voor elektriciteitsvoorziening en industrie volgens het PBL een onmiskenbaar knelpunt.

Zonnepanelen
De stroomopwekking groeit ook, volgens het PBL onder meer door 4 tot 13 terawattuur extra stroomproductie door zonnepanelen. ‘De zonnestroomproductie in Nederland nam in 2022 sneller toe dan was geraamd in de KEV 2022’, schrijven de onderzoekers. ‘Vanwege deze snelle groei veronderstellen we in deze KEV 2023 dat de zonnestroomproductie in de gebouwde omgeving hoger uitkomt dan in de KEV 2022-raming. In de KEV 2023 ramen we 56-62 petajoule zonnestroomproductie in 2030 in de gebouwde omgeving waar we in de KEV 2022 nog 46 petajoule raamden.’

Omdat het aantal huishoudens met zonnepanelen al hoog is, verwacht het PBL dat het groeitempo zal afnemen. In de dienstensector wordt de toename beperkt door netcongestie. De extra zonnestroomproductie leidt tot een lagere CO2-uitstoot in de sector elektriciteit. Aan de andere kant leidt de raming van de KEV 2023 in de sector gebouwde omgeving tot een toename van de elektriciteitsvraag door extra inzet van warmtepompen en zorgt daarmee voor een extra opgave in de elektriciteitssector.

Grootschalige wind en zon
Net als in de KEV 2022 is congestie in de elektriciteitsnetten tot en met 2030 in de KEV 2023 meegenomen. Dit leidt tot beperking van de beoogde toename van hernieuwbare elektriciteit, elektrificatie in de industrie en de uitrol van laadinfra voor elektrisch vrachtvervoer. Voor grootschalige wind- en zonne-energie-installaties op land gaat de KEV 2023 uit van een bandbreedte van 35 tot 41 terawattuur.

De capaciteit van wind-op-zee groeit naar 15,8 gigawatt in 2030. Productie en verbruik hiervan zullen volgens het PBL naar verwachting passen binnen de beschikbare netwerkcapaciteit.