Het Dilemma | Consumenten met zonnepanelen beschermen tegen heffingen energieleveranciers?

Vereniging Eigen Huis pleit voor een plan om consumenten met zonnepanelen te beschermen tegen het in rekening brengen van extra kosten door energieleveranciers.
‘Eigen Huis was een van de organisaties die lobbyden voor het behoud van saldering. Dat had succes. Nu dan dit weer, direct nadat het besluit hun kant op viel. Het is alsof je de dakpannen van je dak haalt en dan gaat zeuren dat het lekt.’

Jij betreurt het besluit van de Eerste Kamer om de salderingsregeling niet af te bouwen?
‘De voorgestelde regeling was zeker niet fantastisch, maar er ging tenminste wat gebeuren. Het was in elk geval beter dan salderen handhaven, wat nu lijkt te gebeuren. Er wordt wel gezegd dat afbouw bespreekbaar is als er een goed alternatief komt. Ik ben daar niet tegen, integendeel juist. Gek genoeg hoor ik van de mensen die daarom vragen zelden concrete voorstellen. Dat is jammer. Je voelt aan je water dat zo’n alternatief er niet komt op korte termijn. Ik vrees dat het dossier nog heel lang gaat slepen, net zoals dat van de hypotheekrente.’

Jij bent faliekant tegen de salderingsregeling?
‘Salderen dwingt energieleveranciers zonnestroom tegen een te hoge prijs af te nemen. Dat is wat mij betreft het grootste issue. Het heeft tot gevolg dat uiteindelijk de afnemers zonder zonnepanelen de elektriciteitsrekening van afnemers met zonnepanelen betalen. Als je je realiseert dat zonnepanelen een behoorlijke investering zijn, dan kun je op je vingers natellen dat het de mensen die het minder breed hebben zijn die de rekening op moeten pakken. Daarnaast leidt het tot een minder transparante energiemarkt.’

Dat zien we nu al gebeuren.
‘Energieleveranciers verrekenen de steeds hogere kosten die salderen met zich meebrengt in de energiefacturen. Dat kan door een extra heffing zoals Vandebron doet, maar bijvoorbeeld ook door andere toeslagen of die gewoon te verwerken in de standaardtarieven. Er zijn al bedrijven die de gasprijs voor huishoudens met zonnepanelen omhooggooien, wat natuurlijk volledig absurd is.’

Straks weet niemand meer waar exact voor betaald wordt?
‘De energierekening wordt een enigma – terwijl de consument natuurlijk recht heeft op duidelijkheid. Juist een transparante energiemarkt zorgt ervoor dan consumenten verschillende leveranciers goed kunnen vergelijken en niet te veel betalen. De diverse methoden die nu toegepast worden, maken de contracten minder vergelijkbaar, dat is niet in het voordeel van de consument.’

Energieleveranciers slaan geen slaatje uit salderen op dit moment?
‘Het zijn uiteindelijk geen charitatieve instellingen, ze willen en moeten winst maken. Als de kosten stijgen dan moeten klanten meer betalen voor hun diensten. Ik kan niet beoordelen of en in welke mate ze die extra toeslagen gebruiken om er meer geld uit te persen, maar uitsluiten kan je het zeker niet. Dat lukt alleen als je de exacte cijfers in mag duiken. Alleen toezichthouder ACM heeft enig gereedschap om dat echt goed te checken. Zij hebben ook een onderzoek aangekondigd; dat wacht ik geduldig af.’

Je kunt als consument ook terugvallen op een modelcontract.
‘Een energieleverancier is verplicht dat aan te bieden. Dat gebeurt dan ook, vaak tegen een wat slechter tarief dan de producten die dezelfde leverancier rekent voor andere contracten. Het modelcontract is behoorlijk dichtgetimmerd om ervoor te zorgen dat er ten minste 1 vergelijkbaar contract is. In het modelcontract is het bijvoorbeeld niet toegestaan om terugleverkosten te rekenen. Dat betekent dat salderende klanten zouden kunnen gaan “vluchten” naar het modelcontract; daar zijn zij immers beschermd tegen deze kosten.’

Maar?
De leverancier blijft deze kosten uiteraard wel maken. Deze moeten dus ergens terugverdiend worden. Dat kan feitelijk alleen door de vaste leveringskosten – het vaste bedrag per maand dat je aan je leverancier betaalt om klant te zijn – sterk te verhogen. Dat maakt het modelcontract nog onaantrekkelijker, met name voor klanten zonder zonnepanelen. Effectief wordt het een dode letter, vrees ik; niemand zal het meer af willen sluiten.’

De oplossing is?
‘Een post opnemen voor vaste terugleverkosten zodat leveranciers ook in het modelcontract de kosten van het salderen terug kunnen halen. Dan is dat in elk geval vergelijkbaar, in lijn met de begrijpelijke wens van de Consumentenbond. Fraai vind ik dit overigens niet. Je houdt eerst een slechte regeling in stand, en de negatieve effecten daarvan probeer je met nog meer regulering weg te nemen. Al met al is salderen afschaffen gewoon een betere oplossing.’

Hoe schat jij de kans in dat de wens van Vereniging Eigen Huis wordt gehonoreerd?
‘De organisaties die eerst fel tegen afbouwen waren en nu ineens pleiten voor bescherming van de consument hebben in mijn ogen boter op hun hoofd. Juist het te lang in stand houden van de salderingsregeling zorgt voor de effecten die ze nu weg willen reguleren. In mijn ogen geven zij er weinig blijk van te begrijpen hoe de elektriciteitsmarkt in elkaar zit.’