Het Dilemma | Wederopbouw Europese pv-industrie – mission impossible of haalbare kaart?

Hoe ontving jij het bericht van Meyer Burger, de bereidheid om te stoppen met het maken van zonnepanelen in Duitsland als er geen veerkrachtige maatregelen worden genomen’?
‘Een deel van de bestaande Europese pv-industrie staat onder grote druk, met name de bedrijven die niet in een heel specifieke niche opereren. Je kon dus wachten op dit soort aankondigingen. Er komen momenteel een aantal factoren bijeen die het klimaat voor bestaande Europese pv-producenten de laatste tijd uitermate uitdagend maken.’

De prijs voor Chinese standaard perc-zonnepanelen is onder de 10 cent per wattpiek gedaald.
‘In Amerika wordt 35 tot 40 procent van de Chinese zonnepanelen geweerd, op grond van de dwangarbeid die daaraan te pas komt. India kent al langer een importtariefstructuur wat zorgt voor prijsnivellering. In Europa mag gewoon alles naar binnen. Een enorme stapel Chinese zonnepanelen in Europese opslag heeft consequenties voor de prijs. Dit komt nog eens bovenop de impact van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne die de sector al eerder hard raakten.’

De warenhuizen liggen vol met gedumpte Chinese zonnepanelen?
‘Er is sprake van een enorme overcapaciteit in China. De regering daar zei dat de productie moest worden opgevoerd, dat deden alle fabrikanten dan ook. Hun fabrieken opereren nu op 50 tot 60 procent van de capaciteit, draaien break-even of zelfs daaronder. Wat er wordt gemaakt komt in massa naar Europa. Er wordt gesproken van een voorraad van zo’n 85 gigawattpiek.’

Europa heeft dit over zichzelf afgeroepen?
‘We zijn al meer dan 2 jaar bezig met het opzetten van een Europees framework voor het opbouwen van de pv-industrie. De molens draaien daarbij ontzettend langzaam. Zolang dat niet volledig en daadkrachtig is uitgewerkt, blijft het vooral voor de bestaande producenten erg moeilijk.’

Het signaal dat Meyer Burger afgeeft, is dus niet verassend?
‘Positief is dat het niet aan dovemansoren is gericht. Minister van Economische Zaken Robert Habeck van de Groenen gaf dinsdag deze week duidelijk aan voor het behoud van de Duitse zonne-energie-industrie te zijn en dat de regering bereid is Meyer Burger te helpen en in te grijpen in de markt.’

Het Nederlandse Exasun opereerde wel in een niche, toch lijkt het nu ter ziele te gaan.
‘De heel lage prijzen uit China zijn problematisch voor de hele bestaande industrie, zelfs voor sommige Chinese producenten. Onder de streep; je hebt een minimale productiecapaciteit nodig om te kunnen concurreren met Chinese producten. Voor onze technologie betekent dat een niveau van 3 gigawattpiek aan productiecapaciteit. Er is geen Europese zonnepaneelfabrikant die hierover beschikt.’

Wat betekent dit allemaal voor de plannen van jouw bedrijf: MCPV?
‘Wij zetten door op de ingeslagen koers, onder andere de bouw van een zonnecelfabriek in Nederland en een zonnepaneelfabriek in Spanje. Die worden dan binnen enkele jaren opgeschaald naar dat niveau van 3 gigawattpiek. Hadden we daar eerder funding voor opgehaald en waren we al aan de slag, dan opereerden we nu waarschijnlijk in moeizame omstandigheden. Gelukkig hebben we onze tijd genomen voor het vormgeven van onze strategie en het maken van technische keuzes. Timing is alles, en die van MCPV blijkt prima. De huidige situatie gaat immers kantelen, zowel wat betreft regulering als marktprijzen. Over 1,5 à 2 jaar zijn die enorme voorraden Chinese zonnepanelen er niet meer. En die verkoop onder de kostprijs is ook door hun niet oneindig vol te houden. Ik denk dat we wat dit betreft over een maand of 12 al verandering gaan zien.’

Je zei eerder dat dit het moment is, anders trekken investeerders naar Amerika vanwege de gunstige fiscale voorwaarden door de Inflation Reduction Act van Biden?
‘Wat dit betreft is er sprake van enige tijdwinst, iets meer lucht voor Europa. Er wordt naar november dit jaar gekeken, een mogelijke verkiezingswinst van Trump. Zijn team heeft aangegeven dat het afschaffen van de IRA voor hen prioriteit heeft. Gebeurt dat, dan worden de kaarten opnieuw geschud wat betreft investeringsbereidheid, en wel in het voordeel van Europa.’

Jij bent positief, denkt dat het goed komt?
‘Ongeacht de verkiezingsuitkomst in Amerika, Europa werkt aan een omvattend regulerend kader waarmee de weg wordt vrijgemaakt voor een eigen pv-industrie. De Europese Commissie heeft het Temporary Crisis and Transition Framework al aangenomen. De Net Zero Industry Act wordt hopelijk vanaf het tweede kwartaal van dit jaar een feit. Eind 2024 zal er naar verwachting een klap worden gegeven op de Forced Labor Act. De politieke context voor het effectief opbouwen van een competitieve Europese pv-sector zal dus dit jaar rondkomen. In combinatie met een voldoende grote productiecapaciteit, de juiste technologiestrategie en het level playing field door de nieuwe regels, hebben we een duidelijke roadmap om de komende 5 tot 7 jaar een sterke en competitieve Europese industrie op te bouwen. Wij gaan ervan uit dat met SolarNL als basis, Nederland daar een belangrijke rol in kan pakken, en dat MCPV een van de eerste en leidende gigawatt-spelers wordt. Het is dus belangrijk dat we met z’n allen – politiek, investeerders en markt – helder begrijpen hoe we deze industrie in Europa competitief kunnen krijgen en de huidige situatie interpreteren voor wat ze is. Timing and scale is everything.’