Eindbalans klimaattop: fossiele brandstoffen in slottekst, doel hernieuwbare energie fors verhoogd

De VN-klimaattop in Dubai is afgesloten met een slotconsensus die door alle 198 deelnemende landen is ondertekend. In de eindtekst waar lang is over onderhandeld, worden de partijen opgeroepen om af te stappen van fossiele brandstoffen om netto 0 uitstoot te bereiken. Bovendien heeft de klimaattop meer dan 85 miljard Amerikaanse dollar aan financiering voor klimaatactie gemobiliseerd en een historische overeenkomst over verlies en schade door klimaatverandering veiliggesteld.

Zonne-energie
Het woord zonne-energie komt 1 keer voor in de slottekst en wordt daarbij in een adem genoemd met windenergie. ‘De kosten van verschillende emissiearme technologieën zijn voortdurend gedaald – met name windenergie, zonne-energie en energieopslag – dankzij technologische vooruitgang, schaalvoordelen, grotere efficiëntie en gestroomlijnde productieprocessen. Maar erkend wordt dat de betaalbaarheid en toegankelijkheid van dergelijke technologieën moeten worden verbeterd.’

Realiteit
Sultan Al Jaber, president van de VN-klimaattop COP28 namens de Verenigde Arabische Emiraten, is in zijn nopjes met de behaalde resultaten. ‘We hebben samen een lange weg afgelegd... in een korte tijd. De afgelopen 2 weken hebben we heel hard gewerkt om een betere toekomst voor onze mensen en onze planeet veilig te stellen. We mogen trots zijn op onze historische prestatie.’

Samen hebben de verschillende landen volgens hem de realiteit onder ogen gezien en de wereld in de juiste richting gestuurd. ‘We hebben een robuust actieplan opgesteld om 1,5 binnen bereik te houden. Het is een plan dat wordt geleid door de wetenschap. Het is een evenwichtig plan dat de uitstoot aanpakt, de kloof op het gebied van aanpassing overbrugt, de mondiale financiering herdefinieert en de verliezen en schade aanpakt.’

Ook Eurocommissaris voor Klimaat Wopke Hoekstra is enthousiast. ‘De wereld heeft een historische beslissing genomen op COP28 om een onomkeerbare, versnelde overgang van fossiele brandstoffen in gang te zetten. Daarmee hebben we bereikt wat we wilden bereiken: 1,5 graad Celsius opwarming van de aarde binnen bereik houden en het begin van het einde van fossiele brandstoffen markeren.’

Kritische geluiden
Toch zijn er ook kritische geluiden te horen. Zo wijst VN-klimaattopman Simon Stiell op het belang van de behaalde resultaten, maar is er volgens hem ook nog een lange weg te gaan.

‘We hadden deze top nodig om op verschillende fronten glasheldere signalen af te geven. We hadden een wereldwijd groen licht nodig om aan te geven dat alles in kannen en kruiken is op het gebied van hernieuwbare energie, klimaatrechtvaardigheid en veerkracht. Op dit gebied heeft COP28 een aantal echte stappen voorwaarts gezet. Een verdrievoudiging van hernieuwbare- energiebronnen en een verdubbeling van energie-efficiëntie. Het operationeel maken van het verlies- en schadefonds en het doen van een eerste aanbetaling. Er zullen massa’s analyses volgen van alle initiatieven die hier in Dubai zijn aangekondigd. Ze zijn een reddingslijn voor klimaatactie, geen eindstreep. Nu moeten alle regeringen en bedrijven deze beloften onverwijld omzetten in concrete resultaten voor de economie. In Dubai hebben we het tijdperk van de fossiele brandstoffen nog niet afgesloten, maar dit resultaat is wel het begin van het einde.’

Elke komma, elk punt
‘Deze klimaatconferenties zijn natuurlijk gebaseerd op consensus, wat betekent dat alle partijen het eens moeten zijn over elk woord, elke komma, elk punt’, vervolgt Stiell. ‘Dit is niet gemakkelijk. Het is helemaal niet gemakkelijk. Sterker nog, het onderstreept hoeveel deze VN-conferenties de afgelopen decennia hebben bereikt. Zonder deze conferenties zouden we op weg zijn naar een opwarming van bijna 5 graden. Een duidelijk doodvonnis voor onze soort. Op dit moment stevenen we af op iets minder dan 3 graden. Dit staat nog steeds gelijk aan massaal menselijk lijden en daarom moest COP28 de naald verder verzetten. De wereldwijde inventarisatie heeft ons duidelijk laten zien dat de vooruitgang niet snel genoeg gaat, maar ontegenzeggelijk aan het versnellen is. We moeten aan de slag om het Akkoord van Parijs volledig uit te voeren. Begin 2025 moeten de landen nieuwe nationaal vastgestelde bijdragen leveren. Elke toezegging – op het gebied van financiering, aanpassing en mitigatie – moet ons op één lijn brengen met een wereld van 1,5 graad Celsius.’