Markt kritieke mineralen voor zonnepanelen in 5 jaar tijd verdubbeld

De eerste editie van de jaarlijkse IEA Critical Minerals Market Review laat zien dat de recordontwikkeling van schone-energietechnologieën de enorme vraag naar mineralen als lithium, kobalt, nikkel en koper gigantisch aanwakkert. Van 2017 tot 2022 was de energiesector de belangrijkste factor achter een verdrievoudiging van de totale vraag naar lithium, een sprong van 70 procent in de vraag naar kobalt en een stijging van 40 procent in de vraag naar nikkel. De markt voor energietransitiemineralen bereikte in 2022 een waarde van 320 miljard Amerikaanse dollar en zal naar verwachting van de IEA-onderzoekers snel blijven groeien.

Grote uitdagingen
In reactie hierop stegen de investeringen in de ontwikkeling van kritieke mineralen vorig jaar met 30 procent, na een stijging van 20 procent in 2021. Van de verschillende mineralen steeg de investering in lithium het sterkst, met een sprong van 50 procent, gevolgd door koper en nikkel. De sterke groei van de uitgaven door bedrijven voor de ontwikkeling van minerale voorraden ondersteunt de betaalbaarheid en snelheid van de overgang naar schone energie, die volgens de onderzoekers sterk zal worden beïnvloed door de beschikbaarheid van kritieke mineralen.

Als alle geplande projecten voor de winning van kritieke mineralen daadwerkelijk worden gerealiseerd, zou het wereldwijde aanbod volgens de analyse van het IEA voldoende kunnen zijn om de door regeringen aangekondigde nationale klimaatdoelen na te komen. Het risico op projectvertragingen en technologiespecifieke tekorten laat volgens onderzoekers echter weinig ruimte voor zelfgenoegzaamheid over de toereikendheid van het aanbod.

Dominante positie
De diversiteit van het aanbod blijft ook een punt van zorg, met veel nieuwe projectaankondigingen uit landen die al een dominante positie innemen. Vergeleken met 3 jaar geleden is het aandeel van de 3 grootste producenten van kritieke mineralen in 2022 ongewijzigd gebleven of verder gestegen, vooral voor nikkel en kobalt.

De betaalbaarheid en snelheid van de energietransitie zal volgens de onderzoekers sterk worden beïnvloed door de beschikbaarheid van kritieke mineralen. Veel kritieke mineralen kenden in 2021 en begin 2022 prijsstijgingen die gepaard gingen met een sterke volatiliteit, vooral voor lithium en nikkel. De meeste prijzen begonnen te dalen in de tweede helft van 2022, maar bevinden zich nog altijd ruim boven historische gemiddelden.

Exportbeperkingen
Al met al moeten er volgens de IEA-onderzoekers 3 uitdagingen aan de aanbodzijde worden aangepakt om een snelle en veilige energietransitie te garanderen. Ten eerste toekomstige leveringen het snelle tempo van de vraaggroei laten bijhouden. Ten tweede deze leveringen uit gediversifieerde bronnen laten komen en tot slot deze volumes uit schone en verantwoorde bronnen leveren. Recente gebeurtenissen, zoals de exportbeperkingen van China voor gallium en germanium, benadrukken volgens IEA het belang van een minder bekende groep kritieke mineralen die vaak worden gekenmerkt door kleine volumes, maar hoge niveaus van aanbodconcentratie.

Hierdoor wordt zichtbaar hoe relatief niche-mineralen zoals magnesium, hoogzuiver mangaan, hoogzuiver fosfor en silicium de toeleveringsketens kunnen verstoren doordat ze sterk afhankelijk zijn van een kleine groep leveranciers. Het IEA pleit voor een brede en gedurfde strategie die investeringen, innovatie, recycling, strenge duurzaamheidsnormen en goed ontworpen vangnetten samenbrengt. Om die reden organiseert het internationaal energieagentschap in september de allereerste internationale top over kritieke mineralen, waar ministers van mineraalproducerende en -verbruikende economieën, de industrie, investeerders en het maatschappelijk middenveld bijeenkomen om maatregelen te bespreken voor het collectief bevorderen van een veilige en duurzame aanvoer van kritieke mineralen.

Cruciaal moment
‘Op een cruciaal moment voor schone-energietransities wereldwijd, zijn we bemoedigd door de snelle groei van de markt voor kritieke mineralen, die cruciaal zijn voor de wereld om haar energie- en klimaatdoelstellingen te bereiken’, aldus Fatih Birol, uitvoerend directeur van het IEA. ‘Toch blijven er grote uitdagingen bestaan. Er moet veel meer worden gedaan om ervoor te zorgen dat de toeleveringsketens voor kritieke mineralen veilig en duurzaam zijn.’