Salderingsregeling kost mensen zonder zonnepanelen 1,35 miljard euro per jaar

Althans, dat is de uitkomst van een grove berekening van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Uit een interne mailwisseling en documenten van de toezichthouder werd afgelopen week al duidelijk dat de ACM aanvankelijk voorstander was voor het invoeren van een subsidie op de thuisbatterij als de salderingsregeling wordt afgebouwd.

Wet open overheid
De ACM heeft de interne correspondentie openbaar gemaakt omdat ze hiertoe een verzoek ontving via de Wet open overheid (Woo, red. de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur; Wob). De indiener van het Woo-verzoek had de toezichthouder gevraagd de interne stukken over de totstandkoming van de ACM-notitie over de salderingsregeling openbaar te maken.

De verzoeker wilde daarbij ook graag een toelichting ontvangen met bewijs en kwantificering van de stelling dat er kosten zijn verbonden aan de salderingsregeling en hoe deze worden verwerkt en doorbelast in de tarieven voor levering en teruglevering van energie.

Herverdelingseffecten
De ACM schrijft dat ‘herverdelingseffecten’ het gevolg zijn van de werking van de salderingsregeling. ‘De elektriciteitsprijzen op de groothandelsmarkten fluctueren fors. Over het algemeen zijn de prijzen op zonnige momenten significant lager dan op donkere momenten. Op zonnige zomerdagen zijn de prijzen soms zelfs negatief. Bij het salderen mogen consumenten de stroom die ze op zonnige momenten terugleveren, wegstrepen tegen de stroom die ze op donkere momenten inkopen. De economische waarde van stroom op een bepaald moment kan je zien bij de groothandelsprijs van elektriciteit op dat moment. Op momenten dat consumenten terugleveren is de groothandelsprijs – en dus de economische waarde – van de stroom laag. Op momenten dat ze niet terugleveren maar juist stroom afnemen, is de economische waarde over het algemeen significant hoger. De energieleveranciers moeten dus stroom “kopen”  voor een prijs die veel hoger is dan de marktwaarde, of anders gezegd: “verkopen” voor een prijs die veel lager is dan de marktwaarde.’

Winstoogmerk
Energieleveranciers zullen daar volgens de ACM in hun bedrijfsvoering rekening mee moeten houden. Omdat energiebedrijven private partijen met een winstoogmerk zijn, zullen ze volgens de toezichthouder de kostenpost van het salderen ‘ergens op moeten verhalen’.

‘Aangezien de energietarieven de enige inkomstenbron voor energieleveranciers zijn, zullen de kosten van de energieleveranciers hierin terechtkomen. Het gevolg daarvan is een herverdeling van kosten van mensen met zonnepanelen naar de mensen zonder zonnepanelen.’

Voorzichtige aannames
Om een indicatie van de effecten van de herverdeling via de salderingsregeling te geven, stelt de ACM bewust te hebben gekozen voor ‘een eenvoudige berekening’.

Een ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft de ACM ook gevraagd naar de onderbouwing van deze berekening. De ACM-medewerker stelt in een mail aan de ambtenaar dat de kosten van ‘enkele tientjes per maand’ gebaseerd zijn op een eigen berekening. ‘Waarbij ik wel de opmerking moet plaatsen dat deze grof is en dat de prijsaannames moeilijk te maken zijn.’

Uitgangspunten
De berekening van de ACM is als volgt opgebouwd.

Uitgangspunten:

• Totaal aantal huishoudens in Nederland: 8,1 miljoen stuks.
• Totaal aantal huishoudens met zonnepanelen: 1,5 miljoen stuks.
• Gemiddeld elektriciteitsverbruik per huishouden: 2.500 kilowattuur (red. de ACM-medewerker merkt op dat dit verbruik al lager is door de opwek van stroom met zonnepanelen).
• Prijsplafond voor stroom: 0,40 euro per kilowattuur.
• Aanname: de salderingsregeling dekt gemiddeld 90 procent van het eigenverbruik van zonnepaneeleigenaren.

Rekensom:

• (8,1 minus 1,5 miljoen huishoudens) / 1,5 miljoen huishoudens =  4,4 huishoudens moeten de salderingsregeling van 1 huishouden financieren;
• 2.500 kilowattuur x 90 procent x 0,40 euro = 900 euro zijn de kosten van de salderingsregeling op jaarbasis die veroorzaakt worden door ieder huishouden met zonnepanelen;
• 900 euro / 4,4 = 204,55 euro kost de salderingsregeling per jaar voor ieder huishouden zonder zonnepanelen; oftewel 17,05 euro per maand;

Kosten nóg hoger
De ACM benadrukt nog dat een deel van haar aannames behoudend is, in het bijzonder de aanname dat het stroomverbruik van zonnepaneeleigenaren gelijk is aan het gemiddelde elektriciteitsverbruik. ‘Dit is een zeer conservatieve aanname, aangezien het gemiddelde verbruik al gedrukt wordt door de opwek van zonnepanelen en zonnepaneeleigenaren typisch meer verdienen en grotere huizen hebben, dit correleert beide sterk met hoger elektriciteitsverbruik.’

De ACM suggereert daarmee dat de daadwerkelijke kosten van de salderingsregeling voor mensen zónder zonnepanelen in de praktijk nog wel eens hoger zouden kunnen zijn.

2 miljoen huishoudens
De conclusie dat de kosten van de salderingsregeling voor huishoudens zonder zonnepanelen 1,35 miljard euro bedragen (red. 900 euro per huishoudens x 1,5 miljoen huishoudens = 1,35 miljard euro) is sowieso achterhaald.

Afgelopen december werd in het bijzijn van minister voor Klimaat  en Energie Rob Jetten immers het 2 miljoenste huis in Nederland van zonnepanelen voorzien. Daarmee zou de ‘nieuwe’ rekensom – als de aannames van de ACM gehanteerd worden – als volgt zijn:

• (8,1 minus 2,0 miljoen huishoudens) / 2,0 miljoen huishoudens =  3,05 huishoudens moeten de salderingsregeling van 1 huishouden financieren;
• 900 euro / 3,05 = 295,08 euro kost de salderingsregeling per jaar voor ieder huishouden zonder zonnepanelen; oftewel 24,59 euro per maand.