Subsidie thuisbatterij: honderden Vlamingen slachtoffer van valse verklaringen installateurs

In zijn jaarverslag laakt de Vlaamse Ombudsdienst de hoeveelheid pop-up-premies – zoals die voor de thuisbatterij – die op korte termijn ingevoerd worden, waarvan de voorwaarden verschillende keren kort na elkaar wijzigen en premies soms slechts een kortstondig bestaan kennen.

Korte termijn
‘Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) verwijst in zijn klachtenrapport naar het voorbeeld van de retroactieve investeringspremie voor zonnepanelen die slechts 6 maanden aangevraagd kon worden’, schrijft de Vlaamse Ombudsdienst. ‘Maar er zijn tal van andere voorbeelden, zoals de batterijpremie (waarbij de aanvraagvoorwaarden voor 2021 en 2022 verschillend waren en die eind maart 2023 ook al weer stopgezet zal worden), de retroactieve investeringspremie voor warmtepompen, de sloop- en herbouwpremie (die nog maar eens verlengd werd, zij het met een strenger E-peil), de retroactieve investeringspremie voor meermaals betaalde netkosten, enzovoorts’. De conclusie van de Ombudsdienst? ‘Het premieverhaal blijft moeilijk te communiceren.’

Niet tijdig aangemeld
De pop-up-premie voor de thuisbatterij heeft ertoe geleid dat de Vlaamse Ombudsdienst veel klachten heeft ontvangen van burgers die hun aanvraag voor het premiebedrag van 2021 afgewezen zagen, omdat de batterij niet tijdig aangemeld was. Om in aanmerking te komen voor het premiebedrag van 2021 moest de batterij ook in dat jaar aangemeld zijn door de installateur.

Vanwege de enorme hoeveelheid aanvragen en achterstand kregen die burgers pas vele maanden later in 2022 van het VEKA te horen dat hun installateur de thuisbatterij helemaal niet aangemeld had, of pas in 2022. De Vlaamse Ombudsdienst benadrukt dat dit betekent dat installateurs valse verklaringen hebben afgegeven, want in alle dossiers uit 2021 zit een verklaring op eer van de aannemer waarin die letterlijk – ondertekend en gedateerd – verklaart: ‘Ik verklaar op eer dat de thuisbatterij correct is aangemeld bij de netbeheerder Fluvius’.

Honderden euro’s verschil
‘Voor de verzoekers betekende dit ten eerste dat ze in het beste geval alleen nog in aanmerking kwamen voor de lagere premiebedragen van 2022, wat een verschil van honderden euro’s betekende’, aldus de Vlaamse Ombudsdienst. ‘Voor velen klopte het financiële plaatje dus niet meer. Ten tweede betekende dit in de meeste gevallen dat de aanmelding van de batterij alsnog moest gebeuren, waardoor ze vervolgens nog tegen een boete van Fluvius van 100 euro aanliepen wegens te laat aanmelden. Tot slot krijgen ze van het VEKA ook het bericht dat ze de premieaanvraag volledig opnieuw moesten indienen. De dossiers werden dus niet automatisch doorgeschoven mits aangevuld met de aanmelding. Burgers vinden het totaal onrechtvaardig dat zij gestraft worden op basis van een verklaring die ze ten eerste niet zelf kunnen of mogen invullen – dat mag alleen de installateur – en die vervolgens dan nog vals blijkt te zijn, terwijl zij natuurlijk al maanden geleden de volledige factuur aan hun installateur betaald hebben.’

Honderden burgers slachtoffer
Alhoewel honderden burgers dus het slachtoffer zijn van een dergelijke valse verklaring, blijken de installateurs daarmee volgens de Ombudsdienst weg te komen. ‘Fluvius voelt zich niet meteen aangesproken, want Fluvius betaalt de premie niet uit, en voor het VEKA heeft de valse verklaring betrekking op een situatie onder beheer en controle van Fluvius.’

Wat volgens de Ombudsdienst ook niet hielp, is dat er voor installateurs geen aanmeldingsplicht geldt in verband met het plaatsen van thuisbatterijen, terwijl dat bijvoorbeeld voor zonnepalen wel het geval is. De Ombudsdienst stelt zich zorgen te maken over onbetrouwbare verklaringen van aannemers. ‘De premie voor de thuisbatterij is weliswaar een aflopend verhaal, maar heel wat andere premieprocedures die wel blijven bestaan, steunen ook op verklaringen van aannemers. Daar kunnen foutieve verklaringen trouwens weleens in het nadeel van de portefeuille van de overheid spelen, wat ook niet de bedoeling kan zijn.’

Schade compenseren
De Ombudsdienst concludeert dat een valse verklaring in een thuisbatterijdossier op zichzelf geen fout van het VEKA of Fluvius is. De organisatie raadt burgers aan om hun installateur aan te spreken, maar tegelijkertijd nog geen verhalen over installateurs gehoord te hebben die bereid waren om de schade als gevolg van hun valse verklaring te compenseren.

‘En burgers starten daarover niet gauw een rechtszaak op’, constateert de Ombudsdienst. ‘Het inschakelen van aannemers in de premieprocedures levert vaak nog andere problemen op, zoals het niet willen afleveren van het benodigde attest, hetzij als drukkingsmiddel van de aannemer om de factuur alsnog betaald te krijgen, alhoewel er misschien terechte opmerkingen zijn over uitvoeringsfouten bijvoorbeeld, hetzij omdat de aannemer niet veel zin heeft in administratieve rompslomp. Ook hier ondervindt de aannemer bij niet-aflevering geen enkel nadeel, maar zolang de burger het attest niet inlevert, kan hij ook niet van de premie genieten.’