Dirk Van Evercooren: ‘De Vlaamse knip in zakelijke groenestroomcertificaten moet nu van de baan’

‘De voorgenomen knip in groenestroomcertificaten gaat volledig voorbij aan de economische realiteit. Bij doorgang zorgt die voor heel veel collateral damage in de zonne-energiebranche. Dit is een volstrekt ongewenste ontwikkeling. Die willen we dus absoluut voorkomen.’ Deze week spreekt de redactie van Solar Magazine in ‘Politiek Vandaag’ met Dirk Van Evercooren, directeur van de Vlaamse sectororganisatie voor duurzame energie ODE.

Het dossier rondom de groenestroomcertificatenknip speelt al even…
‘Dat klopt. Energieminister Zuhal Demir maakte het voornemen al begin 2022 bekend. De reden die wordt opgevoerd is dat veel grote zonne-energie-installaties zich allang zouden hebben terugverdiend. Er zou sprake zijn van oversubsidiëring. Door de steun af te breken, zou de gemiddelde stroomfactuur van Vlaamse gezinnen maandelijks met 3 euro kunnen worden gedrukt. Het probleem is dat dit allemaal niet klopt.’

Zij ziet dat vast anders…
‘Demir houdt er voor nu in ieder geval aan vast. Het voorstel ligt momenteel – na de derde goedkeuring door de Vlaamse regering – al voor de tweede keer bij de Raad van State. Ze heeft dat onderbouwd met 2 studies; een analyse die het verhaal van oversubsidiëring bevestigt en een juridisch onderzoek. Maar ook die slaan de plank volledig mis. Als dit doorgaat dan worden heel veel bedrijven en andere organisaties financieel getroffen en zijn faillissementen het gevolg.’

Hoe verklaar jij dat verschil van inzicht?
‘Demir redeneert vanuit een residentieel model; een gezin dat met subsidie zonnepanelen op een woning heeft gelegd en de opgewekte zonnestroom consumeert en in het net injecteert. Maar de voorgenomen knip heeft betrekking op de zakelijke markt en die is wezenlijk anders. Zo zijn vele pv-installaties op daken van bedrijven niet van de gebruiker van het pand maar van externe exploitanten die daarvoor opstalrecht betalen. Heel wat installaties zijn ook al van eigenaar gewisseld; bij de overname hebben investeerders een prijs betaald waarbij rekening is gehouden met 20 jaar geldigheid van groenestroomcertificaten. Er wordt dus geen rekening gehouden met de economische realiteit.’

En die studie van de overheid naar overcompensatie dan?
‘Die is gedaan door een Engelse consultant: Oxera. Ook die hanteert niet de juiste uitgangspunten. Zo wordt de werkelijke zelfafname van zakelijke zonnestroomsystemen flink overschat. Ook worden bijvoorbeeld geen zonnepaneelsystemen met derdepartij-investeerders bestudeerd, ondanks dat dit de helft van installaties groter dan 10 kilowattpiek betreft. Dat alles en nog vele andere assumpties die ver van de praktijk staan, leiden tot foute conclusies.’

Daarvoor is bewijslast?
‘Wij hebben samen met PV-Vlaanderen een eigen onderzoek laten doen door 3E, een gerenommeerd consultancybureau uit Brussel. Daaruit blijkt dat als je naar de werkelijke situatie in Vlaanderen kijkt, 94 procent van de pv-installaties op bedrijven nog geen normaal rendement heeft behaald. De studie gaat uit van een minimaal noodzakelijk rendement, dat ook door VITO voor de Vlaamse overheid zelf gehanteerd werd. Slechts 6 procent van alle niet-residentiële pv-installaties uit 2006-2012 had begin 2022 al die project-Internal rate of return (IRR) van 8 procent gerealiseerd. En van de derde-investeerdersinstallaties haalde nog geen enkele het vooropgestelde minimumrendement…’

Toch lijkt Demir door te willen zetten…
‘Daarbij haalt ze ook aan dat de Europese Unie (EU) dit eist. Maar er was en is feitelijk helemaal geen sprake van verplichting vanuit Europa, dat blijkt uit verschillende juridische analyses. En deze maatregel schiet dus bovendien zijn doel ruim voorbij mocht hij doorgaan. Hij treft niet alleen grote bedrijven, zo blijkt uit onze impactanalyse van afgelopen zomer. Het huidige voorstel voor de knip in groenestroomcertificaten is opgehangen aan de de-minimissteun. Daarmee zouden onder andere ook vele scholen, boeren, verenigingen en coöperaties worden getroffen.’

Waar staat de besluitvorming nu?
‘Mocht de Raad van State geen bezwaren meer hebben, dan volgt bespreking in het Vlaams parlement. De regering is van zins de knip vanaf 2024 in te voeren. Maar wij geven ons verzet niet op. We gooiden deze week een nieuw instrument in de strijd. ODE en PV-Vlaanderen lanceerden een website waarmee bedrijven met zonnepanelen middels een eenvoudige tool kunnen bepalen of ze de klos zijn als deze maatregel er echt komt. Zo werken we aan bewustwording; er zijn nog veel partijen die denken dat dit hen niet aangaat, terwijl de mogelijke consequenties wel zeer ernstig kunnen zijn. Ondertussen blijven we de politiek bewerken. De knip van Demir is niet goed voor bedrijven, ondermijnt de energietransitie en absoluut geen oplossing voor het verlagen van de energiekosten van Vlaamse burgers en ondernemingen.’