ACM geeft Enexis ongelijk: use-it-or-lose-it-clausule voor zonnepark onterecht

Het geschil gaat over het opnemen van een use-it-or-lose-it-clausule bij het toekennen van transportcapaciteit door Enexis en over de verplichting om het juridisch eigendom van de aansluiting van het zonnepark aan Enexis over te dragen. De ACM oordeelt in het geschil dat beide klachten van Zonnepark Bergweg gegrond zijn.

Use-it-or-lose-it
Wanneer een partij elektriciteit wil transporteren, moet zij de netbeheerder vragen daarvoor een aanbod te doen. Netbeheerders zijn verplicht transportcapaciteit aan te bieden. Om transportschaarste – oftewel congestie – tegen te gaan, heeft Enexis bij het aanbod voor transportcapaciteit een zogenoemde een use-it-or-lose-it-clausule opgenomen. Zo’n clausule betekent dat wanneer de aangesloten partij in een vooraf bepaalde periode niet het volledige transportvermogen gebruikt, de netbeheerder de gecontracteerde transportcapaciteit kan verlagen. Hierdoor kan deze niet-gebruikte transportcapaciteit door andere afnemers gebruikt worden.

Elektriciteitswet
Artikel 24 van de Elektriciteitswet verplicht een netbeheerder om een aanbod voor transport te doen dat in overeenstemming is met de codes, terwijl in de Netcode elektriciteit is opgenomen dat een afnemer recht heeft op transport voor een hoeveelheid ter grootte van het beschikbaar gestelde en gecontracteerde transportvermogen.

De ACM oordeelt daarom dat de door Enexis opgenomen use-it-or-lose-it-clausule in het aanbod voor transport in strijd is met hetgeen op dit moment in de Netcode elektriciteit is opgenomen.

Mogelijke codewijziging
Netbeheerders slagen er – onder andere als gevolg van de energietransitie – niet in om op korte termijn te voldoen aan alle verzoeken om transportcapaciteit. De ACM heeft er begrip voor dat Enexis en andere netbeheerders op zoek zijn naar mogelijkheden om deze schaarse capaciteit zo efficiënt mogelijk te verdelen en hun beleid hiervoor te blijven ontwikkelen en verbeteren. Dit moet volgens de ACM echter wel gebeuren binnen de grenzen van de huidige wet- en regelgeving. Ook moeten de voorwaarden en waarborgen van mogelijke oplossingen voor afnemers duidelijk zijn.

Om het use-it-or-lose-it-principe alsnog toe te passen, kunnen netbeheerders het initiatief nemen om een codewijzigingstraject te starten via een voorstel tot codewijziging. De ACM nodigt de netbeheerders daartoe nadrukkelijk uit. Omdat het toepassen van het use-it-or-lose-it-principe de energietransitie mogelijk kan bevorderen, stelt de ACM een eventueel voorstel ‘met voortvarendheid’ te behandelen.

Overdracht juridisch eigendom
Afnemers die een aansluiting willen van meer dan 10 megawatt – een maatwerkaansluiting – hebben de mogelijkheid om de aansluitingswerkzaamheden via een aanbesteding aan een ander bedrijf te gunnen in plaats van aan de netbeheerder. Om dit te mogen doen, is wel de instemming van de betreffende netbeheerder nodig.

Zonnepark Bergweg heeft zo’n verzoek om instemming aan Enexis gedaan. Die heeft zijn instemming afhankelijk gemaakt van de voorwaarde dat Zonnepark Bergweg het juridische eigendom van de aansluiting aan Enexis overdraagt. De Elektriciteitswet schrijft echter voor dat netbeheerders beschikken over het economisch eigendom van het net. Het economisch eigendom is volgens de ACM een minder veelomvattend eigendom dan het juridisch eigendom. Daarom oordeelt de ACM dat Enexis deze voorwaarde niet aan zijn instemming had mogen verbinden.