Ministers Jetten en Van Gennip: ‘Tekort aan handen knelpunt voor uitvoering klimaatplannen’

‘In eerste instantie is het aan werkgevers om te zorgen voor voldoende gekwalificeerd personeel, maar tegelijkertijd heeft de overheid een rol in het beter doen functioneren van de arbeidsmarkt, zeker wanneer een maatschappelijke uitdaging zoals de klimaat- en energietransitie in het geding komt’, aldus de ministers van Klimaat en Energie en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Aanvalsplan
Er is volgens Jetten en Van Gennip behoefte aan een brede kijk op dat wat nodig is om de huidige problematiek te verhelpen. ‘Hierbij kan worden gekeken naar manieren om werkenden/werkzoekenden en werkgevers beter bij elkaar te brengen, om (meer) werken aantrekkelijker te maken, of om arbeidsproductiviteit te verhogen, bijvoorbeeld door scholing en technologische innovatie te stimuleren.’

Jetten en Van Gennip benadrukken dat het kabinet aan een aanvalsplan – het Actieplan Groene Banen –  werkt om de problematiek aan te pakken. ‘Binnen de klimaatopgave zijn tekorten vooral nijpend in de sectoren elektriciteit, industrie en gebouwde omgeving. Specifieke beroepsgroepen waar het om gaat zijn onder andere elektriciens, monteurs industriële machines en installaties, productieplanners en loodgieters/installateurs gawalo (gas, water en loodgieter).’

Onorthodoxe maatregelen
De ministers stellen dat het kabinet het belangrijk vindt om- en bijscholing breed toegankelijk te maken en ook inzet op permanente scholing. Zo is in het coalitieakkoord afgesproken om bovenop de bestaande middelen 4 keer 125 miljoen euro beschikbaar te stellen. Momenteel wordt nader uitgewerkt hoe dit budget precies zal worden besteed.

Op de vraag of de ministers bereid zijn om onorthodoxe maatregelen te overwegen – bijvoorbeeld door het verlies van inkomen bij mensen te compenseren als zij kiezen voor omscholing naar een klimaatberoep – volgt een aarzelend antwoord. ‘De rol van de overheid in sturing op de arbeidsmarkt is beperkt: werkenden en werkzoekenden voeren zelf regie op hun loopbaan en werkgevers zullen zich doorgaans inspannen om voldoende personeel aan te trekken of op te leiden. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld gunstige lonen of omscholingstrajecten aanbieden. In de praktijk zien we dit nu al veel gebeuren, bijvoorbeeld bij netbeheerders. We gaan de komende tijd met betrokken partijen in gesprek om in kaart te brengen welke aanvullende (beleids)inzet kan helpen om te zorgen dat we het tekort aan technische vakmensen terugdringen. Het kabinet zal met een open blik kijken naar de opties die hieruit naar voren komen. Eventueel beleid moet wel breed ervaren belemmeringen wegnemen en iets toevoegen aan inspanningen van werkgevers en werkenden, in plaats van die inspanningen te vervangen.’

Klimaatberoep
De huidige situatie op de arbeidsmarkt bemoeilijkt volgens Jetten en Van Gennip het vinden van personeel voor klimaatberoepen. ‘De werkloosheid is op dit moment laag. Ook andere sectoren kennen tekorten, wat zijinstroom naar een klimaatberoep bemoeilijkt. Verder constateren we ook andere belemmeringen zoals dat overstijgende samenwerking tussen regio’s, sectoren en samenwerkingsverbanden vaak niet goed van de grond komt. Daarnaast is er het negatieve imago van de technische banen. Jongerenorganisaties stellen dat het “frame” werken aan de klimaatopgave aantrekkelijker kan zijn dan de huidige focus op techniek.’