TenneT wil meer grensoverschrijdende afstemming voor leveringszekerheid stroom

Dat is de belangrijkste conclusie uit het rapport ‘Monitoring Leveringszekerheid 2021’, een analyse die hoogspanningsnetbeheerder TenneT jaarlijks in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat uitvoert. In dit rapport analyseert TenneT of er voldoende productiecapaciteit in Nederland beschikbaar is om aan de nationale elektriciteitsvraag te kunnen voldoen op de korte, middellange en lange termijn.

Geen problemen tot 2025
Tot 2025 is in Nederland voldoende binnenlandse productiecapaciteit aanwezig om de nationale elektriciteitsvraag te dekken. Door TenneT’s transportverbindingen met het buitenland is er ook in extreme scenario’s geen overschrijding te verwachten van de norm van 4 uur per jaar tekort aan elektriciteitsaanbod ten opzichte van de vraag.

Weers- en importafhankelijk
Na 2025 nemen de onzekerheden toe en neemt de leveringszekerheid af. Sterke elektrificatie van de samenleving, afname van kolen- en gasgestookt vermogen en toename van productie door windmolens en zonnepanelen maken het systeem in toenemende mate weers- en importafhankelijk.

De verdere afname van vermogen van gas- en kolencentrales leidt hierdoor volgens TenneT op de middellange tot lange termijn (2025-2030) tot een grotere wederzijdse afhankelijkheid van Noordwest-Europese landen om aan hun leveringszekerheid te kunnen voldoen. Ook voor Nederland ontstaan daarmee grotere risico’s. Door toegenomen afhankelijkheid is leveringszekerheid praktisch niet langer een nationale aangelegenheid, nationale beslissingen hebben internationale gevolgen.

99,9999 procent
De beschikbaarheid van de hoogspanningsnetten in Nederland was afgelopen jaar 99,9999 procent, maar het energiesysteem en de elektriciteitsmarkt zijn volop in beweging. Maarten Abbenhuis, chief operational officer bij TenneT hierover: ‘Klimaatdoelen op weg naar 2030 worden aangescherpt in coalitieakkoorden. Het gebruik van kolen voor de productie van elektriciteit in Nederland is per 2030 niet meer mogelijk. Decentrale opwek neemt snel in omvang toe. Aan de vraagkant zien  we een toename als gevolg van elektrificatie van bijvoorbeeld mobiliteit en verduurzaming van de industrie. Het wordt belangrijker om de vraag naar elektriciteit flexibel mee te laten bewegen op het weersafhankelijke aanbod. De balans tussen vraag en aanbod wordt steeds dynamischer en vraagt om nieuwe concepten, zoals opslag. Deze ontwikkelingen zorgen voor toenemende risico’s als het gaat om de leveringszekerheid.’

Flexibiliteit en energieopslag
Het stimuleren van elektrificatie zal volgens Abbenhuis daarom hand in hand moeten gaan met maatregelen om flexibiliteit en energieopslag te bevorderen aan zowel vraag- als aanbodzijde. ‘Ook de uitwisseling van energie met andere landen vraagt aandacht. De onderlinge afhankelijkheid van Noordwest-Europese landen om aan hun leveringszekerheid te voldoen in 2030 is onverminderd groot. Het aantal uren waarin Nederland in de prognose voor 2030 steunt op levering uit het buitenland is ten opzichte van het rapport van vorig jaar gegroeid van 453 uur naar 593 uur in het rapport dit jaar. Het is van cruciaal belang dat Nederland het beleid met omliggende landen bespreekt en afstemt om ook op de lange termijn de leveringszekerheid te blijven garanderen. Het is daarom een goede ontwikkeling dat op Europees niveau een vergelijkbare monitoring wordt uitgevoerd, de European Resource Adequacy Assessment (ERAA).’