Het regeerakkoord | Alle feiten en cijfers over het klimaat op een rij: minimaal 55 procent CO2-reductie in 2030

55 tot 60 procent CO2-reductie
Om uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te zijn, scherpt het kabinet het doel voor 2030 in de Klimaatwet aan tot ten minste 55 procent CO2-reductie. ‘We committeren ons hard aan dit doel en zullen indien nodig extra stappen zetten om dit te realiseren. Om dit doel ook zeker te halen, spreken we af om ons in het beleid te richten op een hogere opgave, wat neerkomt op circa 60 procent in 2030’, aldus het coalitieakkoord.

Voor 2035 wordt een reductie van 70 procent en voor 2040 van 80 procent nagestreefd. De verhoging van de ambitie kadert mede in de verhoging van het klimaatdoel van de Europese Unie. Na vaststelling van het “Fit for 55”-pakket door de Europese Unie (EU) wordt het Nederlandse klimaatbeleid herijkt aan de hand van de verwachte effecten op CO2-uitstoot en de betaalbaarheid voor huishoudens en het midden- en kleinbedrijf.

Extra wind op zee en zon-op-dak
‘We stimuleren het aanbod van hernieuwbare energiebronnen, door in te zetten op extra wind op zee, zon-op-dak, aardwarmte, groen gas en aquathermie’, vervolgt het akkoord. ‘Tegelijkertijd schalen we de productie en import van waterstof op.’

Of daarmee het plafond van 35 terawattuur wind en zon binnen de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) wordt losgelaten, is nog onbekend.

Klimaat- en transitiefonds van 35 miljard euro
Verder komt er een klimaat- en transitiefonds van 35 miljard euro voor de komende 10 jaar, aanvullend op de SDE++ om de benodigde energie-infrastructuur aan te leggen, de groene industriepolitiek te verwezenlijken en de mobiliteit en de gebouwde omgeving te verduurzamen.

Voor de 3 doelen is daarbij 22 miljard euro gereserveerd. Het eerste doel is een subsidie met een indicatieve reservering van 15 miljard euro voor zogenaamde vroege fase opschaling . Dat is een programmatische aanpak voor technologieën voor – in eerste instantie – productie van hoogwaardige hernieuwbare-energiedragers die pas kosteneffectieve CO2-reductie kunnen faciliteren bij substantiële opschaling. Het tweede doel is 4 miljard euro subsidies voor de duurzame energie-infrastructuur die noodzakelijk zijn voor de energietransitie. Om ten derde via bindende afspraken te komen tot CO2-reductie bij grote (industriële) uitstoters wordt indicatief 3 miljard euro gereserveerd. Het moet hier gaan om additionele reductie ten opzichte van bestaand beleid en andere instrumenten. 

Minister voor Klimaat en Energie
Er komt een minister voor Klimaat en Energie die regie voert over het beleid en het klimaatfonds. Het kabinet wil daarbij de uitvoeringskracht van het Rijk en de medeoverheden versterken om de transitie succesvol te kunnen uitvoeren. Een onafhankelijke wetenschappelijke adviesraad – zoals in het Verenigd Koninkrijk – beoordeelt het beleid en adviseert erover.

Uitbreiding stroomnet versneld
Ook de uitbreiding van het stroomnet wordt versneld. Het coalitieakkoord hierover: ‘De procedures voor de realisatie van nieuwe grootschalige energie-infrastructurele projecten die van nationaal belang zijn, gaan te traag. We brengen daarin versnelling aan door een aanpak zoals in de Crisis- en Herstelwet (Chw).

2 nieuwe kerncentrales
Kernenergie kan volgens de 4 coalitiepartijen in de energiemix een aanvulling zijn op zon, wind en geothermie en kan worden ingezet voor de productie van waterstof. Daarom blijft de kerncentrale in Borssele langer open. Daarnaast zet het kabinet de benodigde stappen voor de bouw van 2 nieuwe kerncentrales. Hiervoor is 5 miljard euro gereserveerd, waarvan 0,5 miljard euro tot en met 2025.

Dat betekent onder andere dat de coalitiepartijen marktpartijen faciliteren bij hun verkenningen, innovaties ondersteunen, tenders uitzetten, de (financiële) bijdrage van de overheid bezien en wet- en regelgeving waar nodig in orde maken. Ook stelt men te gaan zorgen voor veilige, permanente opslag van kernafval.

CO2-vrije gascentrales
Verder komt er een subsidieregeling voor het ombouwen van gascentrales zodat deze CO2-vrij gas kunnen inzetten voor het creëren van CO2-vrij regelbaar vermogen. Hiervoor is in het coalitieakkoord cumulatief 1 miljard euro gereserveerd. 

Isolatie, warmtepompen en warmtenetten
Het nieuwe kabinet gaat op basis van een programmatische aanpak – met een langjarig Nationaal Isolatieprogramma mét commitment en middelen tot ten minste 2030 – woningen ‘sneller, slimmer en socialer’ isoleren. Woningeigenaren worden actief benaderd en vraag en aanbod wordt gebundeld. Dit begint bij de woningen die het slechtst geïsoleerd zijn en met (extra) ondersteuning van huishoudens met een laag en middeninkomen. Woningen met slechte isolatie mogen op termijn niet meer worden verhuurd. Ook wordt het voor Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) en woningeigenaren gemakkelijker gemaakt om te verduurzamen. Het Warmtefonds wordt hiervoor ingezet en het mkb krijgt er toegang toe.

De hybride warmtepomp is volgens het nieuwe kabinet op korte termijn voor de meeste woningen een goede warmteoplossing. Via normering krijgen leveranciers de verantwoordelijkheid om steeds meer (hybride) warmtepompen te installeren, in combinatie met een subsidie voor de meerkosten die huishoudens moeten maken. Er moet nog worden bezien op welke manier de normering het best ingevuld kan worden, bijvoorbeeld bij vervanging van cv-ketels, en vanaf welk jaar dit mogelijk is. Hiervoor is cumulatief 900 miljoen euro gereserveerd.

Op wijkniveau wordt, waar dat kosteneffectief kan, ingezet op de realisatie van duurzame warmtenetten. De onrendabele top van collectieve warmteprojecten zal deels worden gefinancierd uit een nationale subsidieregeling, zodat dit voor huishoudens betaalbaar blijft.

Wind en zon
Er komen heldere afstandsnormen voor de bouw van windmolens op land en het kabinet gaat (financiële) participatie van omwonenden stimuleren om het draagvlak te versterken. Gezien de schaarse beschikbare ruimte stelt het kabinet bij zonne-energie vooral in te zetten op grootschalige installatie van zonnepanelen op daken, inclusief normering. Zonnepanelen op land staat men alleen toe als multifunctioneel gebruik van dat land mogelijk is, bijvoorbeeld op rijksgronden. 

Extra ruimte voor CCS
Om de doelstellingen bovenop het klimaatakkoord te realiseren, vergroot het nieuwe kabinet de ruimte voor carbon capture storage (CCS). De stimulering van CCS behoudt een plafond en het kabinet past dit aan waar nodig om de doelstellingen te halen. Dit moet volgens de coalitiepartijen niet ten koste gaan van stimulering van andere technologieën.

Verhuurderheffing afgeschaft
De woningbouw wordt versneld tot rond de 100.000 woningen per jaar. Bovendien wordt de verhuurderheffing afgeschaft. ‘We maken bindende prestatieafspraken met corporaties zodat de investeringscapaciteit die hierdoor ontstaat, gebruikt wordt voor de bouw van flexwoningen, betaalbare huurwoningen, renovatie, verduurzaming en voor de leefbaarheid van wijken’, aldus het coalitieakkoord.

Alle auto’s emissieloos in 2030
Het streven is dat uiterlijk in 2030 alle nieuwe auto’s emissieloos zijn. Het kabinet introduceert in 2030 een systeem van ‘Betalen naar Gebruik’ – het zogenaamde rekeningrijden – voor alle automobiliteit en stelt in deze kabinetsperiode wetgeving vast. Basis voor het systeem is de motorrijtuigenbelasting, waarvan het tarief afhankelijk wordt gemaakt van het jaarlijks verreden aantal kilometers. Gebruikers van elektrische en fossiele auto’s gaan meebetalen aan het weggebruik.

Elektrisch vervoer wordt daarbij gestimuleerd; ook de tweedehandsmarkt. Overstimulering wordt voorkomen. Ook duurzame stadslogistiek en vrachtverkeer krijgen ondersteuning. De uitrol van laadinfrastructuur wordt tot slot versneld.

Budget EIA en MIA/Vamil omhoog
Tot slot zal het jaarlijkse budget voor de Energie-investeringsaftrek (EIA), de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) verhoogd worden.