SDE++ krijgt vanaf 2023 ‘hekjes’: minimaal budget per sector, domein of techniek

‘Met de beoogde wijzigingen wordt binnen de SDE++ een betere balans bereikt tussen kosteneffectiviteit op de korte termijn en het ondersteunen van de technieken die voor het behalen van klimaatdoelstellingen in 2030 en op de langere termijn van belang zijn’, licht staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius van Economische Zaken en Klimaat toe.

Voordeel en nadeel
Met de verbreding van de SDE+ naar SDE++ – en daarmee van enkel hernieuwbare energie naar CO₂-reducerende technieken – heeft het kabinet gepoogd een forse stap te zetten om op een meer kosteneffectieve wijze CO₂ te reduceren. ‘Er is sprake van een gefaseerde openstelling waarbij de technieken met de laagste subsidie-intensiteit als eerste subsidie krijgen en aanvragers gestimuleerd worden om goedkoper in te dienen’, duidt Yeşilgöz-Zegerius. ‘Dit heeft als voordeel dat op kosteneffectieve wijze CO₂-uitstoot kan worden gereduceerd en overheidsmiddelen effectief worden ingezet, maar als nadeel dat zeer kosteneffectieve technieken – zoals CCS en hernieuwbare elektriciteit – minder kosteneffectieve, maar op termijn wel noodzakelijke technieken – zoals geothermie en groene waterstof – op korte termijn verdringen.’

Eerste stap in SDE++ 2022
‘Met de verdere uitwerking van het Klimaatakkoord en de eerste 2 openstellingen van de SDE++ is gebleken dat het wenselijk is om in de SDE++ te komen tot een betere balans tussen de kosteneffectiviteit op de korte termijn en het ondersteunen van de technieken die voor het behalen van klimaatdoelstellingen in 2030 en op de langere termijn nodig zullen zijn’, vervolgt de staatssecretaris.

In de miljoenennota 2022 heeft het kabinet daarom al aangekondigd de SDE++ in 2 stappen aan te passen. In de eerste stap, die bij de openstelling van de SDE++ in 2022 wordt uitgevoerd, wordt het plafond voor CCS met 2,5 megaton verhoogd. 

In juli open
De staatssecretaris beoogt de regeling uiterlijk in juli 2022 te openen; 1 maand later dan minister Blok onlangs meldde. Omdat er ook een aantal projecten is dat in juli de aanvraag nog niet gereed heeft, wil ze volgend jaar de openstelling langer dan gebruikelijk is openstellen, namelijk tot eind september 2022. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zal op korte termijn het advies voor de SDE++ 2022 afronden. Op basis daarvan zal Yeşilgöz-Zegerius begin volgend jaar de verdere vormgeving van de SDE++ 2022 bekendmaken. 

In 2022 wordt sowieso meer budgettaire ruimte gecreëerd om ervoor te zorgen dat er voldoende ruimte overblijft voor andere technologieën. De staatssecretaris hierover: ‘In de tweede stap, die bij de openstelling van de SDE++ in 2023 zal worden uitgevoerd, wordt de verdeling van het budget zo vormgegeven dat er voor verschillende toepassingen of sectoren een zekere mate van ruimte kan worden gegarandeerd.’

Geen schotten, maar hekjes
Vanaf 2023 wil de staatssecretaris via hekjes de tweede stap van de aanpassing van SDE++ doorvoeren. ‘Het voorstel is om de SDE++ vanaf 2023 aan te passen middels het plaatsen van hekjes. Een hekje zorgt er, evenals een schot, voor dat technieken met een hogere subsidie-intensiteit eerder aan bod komen. Dit doordat voor technieken binnen een hekje budget wordt gereserveerd. Ten opzichte van een schot biedt een hekje meer flexibiliteit, omdat eventueel resterend budget – in het geval van onvoldoende aanvragen – direct kan worden ingezet om andere technieken te subsidiëren.’

Het voordeel van een hekje ten opzichte van een schot is volgens haar daarmee dat de concurrentie tussen technieken en de doelmatigheid van de regeling minder wordt beïnvloed en dat het budget in elke openstellingsronde volledig kan worden ingezet om CO₂-reducerende technieken te stimuleren. ‘De kosteneffectiviteit met een hekje is daarmee hoger dan met een schot, maar iets minder hoog dan het huidige systeem zonder een hekje het geval zou zijn, omdat een hekje zorgt voor iets minder concurrentie tussen technieken.’

Domeinspecifieke hekjes 
Een hekje kan op verschillende wijzen worden geplaatst. Zo kan een hekje worden gespecificeerd voor sectoren, (groepen van) technieken of domeinen. De voorkeur van de staatssecretaris gaat uit naar een domeinspecifiek hekje. ‘Zo geven domeinspecifieke hekjes het gewenste detailniveau – een domein is kleiner dan een sector en groter dan een techniek – en een goede balans tussen generieke en zeer specifieke sturing, sluiten ze aan bij de klimaattafels en is er relatief weinig overlap tussen verschillende domeinen. Op deze manier kan meer sturing in de SDE++ op de gewenste ontwikkelingen plaatvinden, zonder dat de uitvoerbaarheid van de regeling in het geding komt.’

De staatssecretaris wil uitgaan van de volgende domeinen:

• Elektriciteit: productie van hernieuwbare elektriciteit.
• Lagetemperatuurwarmte.
• Hogetemperatuurwarmte.
• CO₂-afvang, -opslag of -gebruik (CCS en CCU).
• Moleculen: onder andere groen gas, geavanceerde hernieuwbare brandstoffen en waterstofproductie.

Groen licht Europese Commissie
‘De komende periode zal worden uitgewerkt of het wenselijk is om aan al deze domeinen een deel van het budget toe te delen, of om sommige hekjes op 0 te zetten’, besluit Yeşilgöz-Zegerius. ‘Daarbij zal ook worden gekeken naar specifieke knelpunten en de benodigde hoogte van de verschillende hekjes. Daarbij zal een deel van het budget beschikbaar blijven voor alle technieken, dus ook voor technieken die eventueel behoren tot een domein waaraan geen specifiek budget is toebedeeld.’

De openstelling van de SDE++ in 2023 is in de maand juni voorzien, maar voor die tijd zal nog overleg gevoerd worden met belanghebbenden en moet bovendien de Europese Commissie groen licht geven. Periodiek, na 2 jaar, wordt het effect van de hekjes geëvalueerd en wordt bezien of de hekjes goed geplaatst zijn of aanpassing behoeven.